ساختمان‌های «موسسه آموزش زبان آلمانی» در تهران واقع در خیابان‌های یخچال و دیباجی جنوبی پلمب شده‌اند. این موسسه برگزارکننده آزمون‌های رسمی «انستیتو گوته» در ایران است. وزارت خارجه آلمان در بیانیه‌ای این اقدام را محکوم و سفیر ایران در برلین را احضار کرد.

میزان، خبرگزاری قوه قضائیه، گفت: «دو شعبه از مراکز غیرقانونی وابسته به دولت آلمان که با نقض قوانین کشور مرتکب اعمال غیرقانونی متعدد و تخلفات گسترده مالی شده بودند، با دستور مقام قضایی تعطیل شدند.»

میزان همچنین گفت: «گزارش‌هایی از تخلفات سایر مراکز وابسته به آلمان در کشور دریافت شده است که تحقیقات در این مورد در جریان است.»

برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی نوشته‌اند که تعطیلی این موسسه در زمان برگزاری آزمون بوده است.

تصاویری هم در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است که در آنها تعدادی خودرو نیروی انتظامی مقابل یکی از ساختمان‌های این موسسه توقف کرده‌اند و ماموران در حال کندن تابلوی آن هستند.

آزمون زبان آلمانی گوته یک آزمون بین‌المللی است که موسسه غیرانتفاعی گوته آلمان در بسیاری از کشورهای جهان برگزار می‌کند. داشتن این مدرک برای تحصیل و یا مهاجرت به کشورهای آلمانی زبان مانند آلمان و اتریش و سوئیس الزامی است.

به گزارش کانال تلگرامی نورنیوز، این «اقدامی متقابل برای بستن مراکز فرهنگی و اسلامی در آلمان است».

انجمن فرهنگی اتریش در تهران هم امروز اعلام کرد تا پنجم شهریور مراجعه حضوری نخواهد داشت.

عبدالرضا داوری، فعال رسانه‌ای اصولگرا، در تاریخ ۴ مرداد در شبکه ایکس نوشته بود: «اکنون که دولت آلمان مرکز اسلامی هامبورگ وابسته به جمهوری اسلامی را تعطیل کرده است، دولت جمهوری اسلامی هم باید بصورت متقابل، انستیتو گوته که موسسه فرهنگی و آموزشی وابسته به سفارت آلمان در تهران است را تعطیل نماید.»

انقلاب اسلامی و بسته‌شدن انستیتو گوته

این اولین بار نیست که انستیتو گوته در ایران پلمب شده است.

در پاییز ۱۳۵۶، اعضای کانون نویسندگان ایران در دوره دوم تجدید حیات کانون، ۱۰ شب شعر و سخنرانی را در محل انجمن روابط فرهنگی ایران و آلمان برگزار کردند که به دلیل میزبانی و همکاری انستیتو گوته تهران به «شب‌های شعر گوته» معروف شدند.

برگزاری جلسات شعرخوانی و نمایشگاه‌های هنرهای تجسمی و حتی پخش فیلم در انستیتو گوته – نماینده فعال بخش فرهنگی سفارت آلمان در تهران – سابقه‌ای طولانی داشت. آنچه در گام نخست، ۱۰ شب شعر پاییز ۵۶ را از سایر جلسات شعرخوانی انستیتو گوته متمایز می‌کرد این بود که بر خلاف موارد پیشین ابتکار عمل را نه یک ارگان ثبت شده و رسمی وابسته به دولت (انجمن ادبی تهران) که کانون نویسندگان ایران، تنها نهاد صنفی مستقل نویسندگان و شاعران ایران، به دست گرفته بود.

وزارت اطلاعات در آغاز ۱۰ شب شعر در مهر ۱۳۵۶ بخشنامه‌ای به رسانه‌های جمعی ابلاغ می‌کند مبنی بر اینکه هیچ‌گونه مطلب و خبری در ارتباط با این شب‌ها نباید منتشر شود. با وجود این، روزنامه‌ها و مجلات به اشاره و بسیار مختصر از شب‌های شعر می‌نوشتند و بازرسان نهادهای امنیتی هم ظاهراً ندیده می‌گرفتند.

پس از انقلاب ۱۳۵۷، انستيتو گوته مانند بسياری از نهادها از جمله انجمن‌های فرهنگی ايران و شوروی، ايران و آمريکا، ايران و ايتاليا، ايران و … تعطيل شد.

سپس سفارت آلمان و به‌ويژه وابسته فرهنگی اين سفارت در ايران کوشيد تا انستيتو گوته را بازگشايی و فعال کند اما جلوی آن به‌نحوی گرفته می‌شد.

آقای گوست، وابسته وقت فرهنگی سفارت آلمان در ايران، عده‌ای از نويسندگان و روشنفکران را دعوت کرد تا با آنان در زمينه فعاليت‌های فرهنگی از جمله تجديد فعاليت انستيتو گوته صحبت کند، اما ناگهان عده‌ای از مأموران وزارت اطلاعات به خانه او ريختند و مهمانان را بازداشت کردند و با چشم بسته به زندان بردند.

مهمانان عبارت بودند از مهرانگيز کار، سيمين بهبهانی، روشنک داريوش، هوشنگ گلشيری، محمدعلی سپانلو و فرج سرکوهی.

روابط فرهنگی ایران و آلمان بر اثر بازداشت مهمانان خانه آقای گوست رو به تيرگی رفت که بعدها با پيش آمدن ماجرای فرج سرکوهی تيره‌تر هم شد.

ترور میکونوس و تیرگی روابط تهران-برلین

موضوع بعدی که باعث تنش در روابط دو کشور شد، اعلام نتايج دادگاه ميکونوس بود. پرده‌برداری از لوح يادبود قربانيان و واکنش جمهوری اسلامی ایران پس‌لرزه‌های حکم آن دادگاه بود.

چهار ایرانی در واقعه معروف ميکونوس ترور شدند: صادق شرفکندی دبيرکل حزب دمکرات کردستان، فتاح عبدلی و همايون اردلان مسئولان این حزب در اروپا و آلمان، و نوری دهکردی سياستمدار چپ ساکن برلين.

دادگاه ميکونوس سه سال و نيم طول کشيد و پس از شهادت برخی از ايرانيان به اين نتيجه رسيد که در ايران کميته‌ای به نام «کميته عمليات ويژه» تصميم به قتل مخالفان می‌گيرد و سران جمهوری اسلامی ایران هم در آن عضويت دارند.

پس از اعلام رأی دادگاه، رابطه اتحاديه اروپا با جمهوری اسلامی تيره شد و ۱۴ تن از سفيران اروپايی خاک ايران را ترک کردند.

پس از مدتی روابط ایران و آلمان بهتر شد و این موسسه به شکل محدودتری فعالیت خود را به‌خصوص درزمینه آموزش زبان آلمانی از سر گرفت.

روابط دو کشور با بسته شدن مرکز اسلامی هامبورگ وارد مرحله تازه‌ای شده است.

آلمان در ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۴ فعالیت مرکز اسلامی هامبورگ را که پیوند نزدیک با حکومت ایران دارد، به اتهام حمایت از حزب‌الله لبنان ممنوع کرد. ده‌ها مأمور پلیس بامداد آن روز به این مسجد و مرکز فرهنگی یورش بردند.

وزارت کشور آلمان در بیانیه‌ای اعلام کرد که فعالیت «مرکز اسلامی هامبورگ و سازمان‌های وابسته به آن در سراسر آلمان ممنوع است.»

دولت آلمان مرکز اسلامی هامبورگ را یک مرکز «افراطی اسلام‌گرا» دانست که اهدافش بر ضد قانون اساسی آن کشور است.

وزارت خارجه ایران ممنوعیت فعالیت مرکز اسلامی را «خصمانه» و مغایر با حقوق بشر خواند.