دو روز بعد نیز مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم، تعداد کشته‌های این اعتراضات را ۲۳۰ نفر اعلام کرد. او گفت که از این تعداد شش نفر جزو مامورین بودند و «۲۰ درصد هم از نیروهای حفظ امنیت و نظم بودند که عضویت رسمی نداشتند. مثل بسیج و نیروهای مردمی».
از ساعت‌های ابتدایی اعتراضات آبان ماه مشخص بود که تعداد کشتهها قابل مقایسه با اعتراض‌های دی ماه ۹۶ نیست. در همان روز اول فیلم‌هایی از شلیک مستقیم به چند نفر در شهرهای اطراف تهران، اصفهان، شیراز و کرمانشاه منتشر شد. فیلم‌های منتشر شده از بهبهان نیز حکایت از کشته شدن چند نفر در اعتراضات داشت.
روز ۲۵ آبان بی‌بی‌سی فارسی به نقل از منابع محلی خبر داد که تعداد کشته شدگان در شهر بهبهان در استان خوزستان به چهار نفر رسیده است. همچنین یکی از فعالان مدنی کرد نیز به بی‌بی‌سی فارسی گفت که یکی از معترضین در شهر مریوان کشته شده است. در دو روز اول مقام‌های جمهوری اسلامی کشته شدن یک نفر در سیرجان، یک نفر در شهریار و یک نفر در اسلامشهر را تایید کردند.
در این میان سازمان‌ها و فعالان حقوق بشر آمار کشته شدگان را در برخی از شهرها منتشر کردند. سازمان حقوق بشری «هه‌نگاو» خبر داد که بر اثر شلیک نیروهای امنیتی مستقر در ساختمان دادگستری جوانرود در روز ۲۵ آبان حداقل ۱۴ نفر کشته شدند. کریم دحیمی، فعال حقوق بشر، نیز تعداد جان‌‌باختگان در استان خوزستان را ۱۲ نفر اعلام کرد.
رادیو فردا نیز روز ۲۶ آبان در گزارشی تعداد کشته شدگان در ایران را ۴۰ نفر و در روز ۲۷ آبان تعداد کشته شدگان را بیش از ۹۰ نفر اعلام کرد. روز ۲۸ آبان گزارش سازمان عفو بین الملل منتشر شد که از کشته شدن دست کم ۱۰۶ تن در ۲۱ شهر به دست نیروهای امنیتی خبر می داد. این سازمان اعلام کرد که برخی از گزارش‌ها حاکی از جان باختن نزدیک به ۲۰۰ تن است.
روز ۲۹ آبان نیز نیز رادیو فردا اعلام کرد که برآوردهای محتاطانه بر اساس جمع‌بندی اطلاعات موثق، حاکی از کشته شدن دستکم ۱۳۸ نفر در ۳۱ شهر ایران در اعتراضات تا روز ۲۹ آبان است.
پس از آن سازمان عفو بین‌الملل روز ۴ آذر اعلام کرد دستکم ۱۴۳ نفر در جریان اعتراض‌های اخیر در ایران جان خود را از دست داده‌اند. این سازمان روز ۱۱ آذر هم خبر داد که گزارش‌هایش حکایت از کشته شدن حداقل ۲۰۸ نفر دارد.
وب‌سایت کلمه، نزدیک به میرحسین موسوی، ۷ آذر تعداد کشتهها را ۳۶۶ نفر اعلام کرد.
روز ۱۳ آذر اعلام شد که آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی با پیشنهاد دبیر شورای عالی امنیت ملی برای دادن عنوان “شهید” به شماری از کسانی که در اعتراض‌های آبان ماه در ایران کشته شده‌اند موافقت کرده است.
رهبر جمهوری اسلامی با پیشنهادهای علی شمخانی موافقت کرده بود از جمله این که “شهروندان عادی که بدون داشتن هیچ‌گونه نقشی در اعتراضات و اغتشاش‌های اخیر و در میانه درگیری‌ها جان باخته‌اند در حکم شهید” محسوب شوند.
روز ۱۷ آذر جوسپ بورل، مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با انتشار بیانیه‌ای، از مقام‌های حکومت ایران خواست تا با شفافیت تعداد کشتهها و بازداشت‌شدگان اعتراض‌های اخیر را اعلام کنند.
روز ۲۴ آذر نیز عفو بین‌الملل اعلام کرد توانسته مرگ ۳۰۴ نفر را تایید کند. این آمار شامل ۱۳۰ نفر در تهران، ۵۷ نفر در خوزستان، ۳۳ نفر در استان البرز، ۳۰ نفر در کرمانشاه، ۲۴ نفر در فارس، ۲۱ نفر در اصفهان، هفت نفر در کردستان و دو نفر در کرمان بود.
همزمان با انتشار این آمار برخی گزارش‌های غیررسمی از کشف چند جسد در سدها، دریاچه‌ها و رودخانه‌های چند منطقه ایران از جمله در کردستان و رودخانه کارون اهواز حکایت داشت. گفته میشد که این اجساد به کشتهشدگان اعتراضات آبان ماه امسال تعلق دارد. موضوعی که در اعتراضات قبل کمتر سابقه داشت.
دوم دی ماه اما آماری چند برابر آمارهای قبلی توسط خبرگزاری رویترز منتشر شد. این خبرگزاری در گزارشی اختصاصی به نقل از منابع دولتی در ایران از کشته شدن حدود ۱۵۰۰ نفر خبر داد.
سفیر جمهوری اسلامی در بریتانیا این آمار را تکذیب کرد و محمود واعظی، رییس دفتر رییس جمهور نیز این آمار را “اغراق‌آمیز” دانست.
پس از آن مصطفی کواکبیان، نماینده مجلس ایران، روز ۱۲ دی گفت که مقام‌های مسئول به کمیسیون امنیت ملی اطلاع داده‌اند که در جریان اعتراضات آبان ماه ۱۷۰ نفر کشته شده‌اند.
انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران نیز روز ۱۳ بهمن آمار خبرگزاری رویترز را تکذیب کرد و گفت “قرار شده که تعداد کشته شده‌ها توسط پزشکی قانونی و دیگر نهاد‌ها اعلام شود”.
مرجع آمار پزشکی قانونی یا وزارت کشور
در این میان مقامات دولت و قوه قضاییه چندین بار انتشار آمار کشته شدگان را به یکدیگر واگذار کردند.
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، روز ۲۶ بهمن گفت که آمار کشتهشدگان “در اختیار پزشکی قانونی کشور است. ”
او تاکید کرد: “اگر برای پزشکی قانونی همه ابعاد روشن است که قاعدتا در این مدت باید روشن باشد آنها می‌توانند این مسئله را اعلام کنند و مشکلی نیست.”
یک روز بعد اما عباس مسجدی آرانی، رئیس پزشکی قانونی ایران، گفت که اعلام این آمار، براساس مصوبه شورای امنیت ملی “بر عهده دولت است.”
روز سه‌شنبه، ۲۹ بهمن، نیز سخنگوی قوه قضائیه متولی اعلام کشته‌های اعتراضات آبان‌ماه ۹۸ را «شورای امنیت کشور» معرفی کرد. نهادی که زیرمجموعه شورای عالی امنیت ملی است و توسط وزیر کشور اداره می‌شود.
یک روز بعد هم علی ربیعی، سخنگوی دولت ایران، وعده داد آمار کشته‌شده‌های اعتراض‌های آبان ۹۸ «به زودی» از سوی «دستگاه ذی‌ربط » اعلام می‌شود. حدود سه ماه پس از این وعده وزیر کشور تنها یک آمار کلی از کشته شدگان اعلام کرد.
کشته شدن ۲۳ کودک
یکی از ویژگی‌های اعتراض‌های آبان کشته شدن تعدادی از افراد زیر ۱۸ سال بود. سازمان عفو بین‌الملل در تحقیقات خود به شواهدی دست یافته که نشان می‌دهد نیروهای امنیتی ایران دست کم ۲۳ کودک را در جریان اعتراضات سراسری در آبان ۱۳۹۸ کشته‌اند. در رسانه‌ها اما اسامی حدود ۳۰ کودک منتشر شده است.
در این میان انتشار تصویر محسن محمدپور، جوان ۱۷ ساله و از کشتهشدگان خرمشهر که از خانواده‌ای فقیر بوده و بنایی می‌کرد بازتاب گسترده‌ای یافت.
علی غزلاوی ۱۲ ساله، خالد غزلاوی ۱۶ ساله، احمد جعاوله ۱۷ ساله، رضا نیسی ۱۶ ساله، محمد بریهی ۱۷ ساله، مجاهد جامعی۱۷ ساله، احمد آلبوعلی ۱۷ ساله، همگی در استان خوزستان کشته شدند.
همچنین محمدرضا احمدی، ۱۷ ساله، آرین رجبی، ۱۷ ساله، در استان کردستان، آرمین قادری، ۱۵ ساله و حسام بارانی راد، ١٧ سالە در استان کرمانشاه و ساسان عیدی‌وند، ۱۷ ساله، و امیرحسین دادوند، ۱۷ ساله، در اصفهان کشته شدند.
پژمان (علی) قلی‌پور ملاتی و پدرام جعفری، ۱۸ ساله، در کرج امیر رضا عبداللهی، ۱۳ ساله، در اسلامشهر تهران و محمد داستان خواه، ۱۵ ساله، در شهر صدرای شیراز بر اثر اصابت گلوله کشته شدند.
کشته شدگان نیزارهای ماهشهر
یکی از اتفاقاتی که ابعاد آن چند روز بعد از اعتراض‌ها مشخص شد شلیک به معترضان در نیزارهای ماهشهر بود.
به گفته یک شاهد عینی، روز دوشنبه ۲۷ پس از شلیک به ماموران از سمت نیزار ماهشهر، نیروهای امنیتی معترضان را به گلوله بستند. به گفته شاهدان عینی نزدیک به ۲۰ نفر در نیزار کشته شدند. همچنین بر پایه برخی روایت‌ها، مانند گزارش نیویورک‌تایمز، بین ۴۰ تا ۱۰۰ نفر در این شهر و شهرک‌های حاشیه‌ای آن کشته شده‌اند.
ثبت ديدگاه