همزمان با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، ارزش واحد پول ایران روز چهارشنبه به پایینترین سطح تاریخی خود سقوط کرد؛ امری که نشاندهنده چالشهای جدیدی برای تهران در بحبوحهٔ تنشهای جاری در خاورمیانه است.
نرخ دلار در بازار آزاد ایران همزمان با اعلام پیروزی دونالد ترامپ به ۷۰ هزار و ۳۰۰ تومان اوج گرفت، اما ساعاتی بعد به ۶۹ هزار و ۶۰۰ تومان کاهش یافت. حتی این رقم نیز ۷۰۰ تومان بیشتر از روز گذشته است.
هنوز مشخص نیست که چه چیزی باعث تعدیل نسبی نرخ ارز در بعد از ظهر روز جاری شد، اما بانک مرکزی ایران در گذشته با عرضه ارز بیشتر به بازار سعی کرده است نرخ را بهبود بخشد.
نرخ دلار در بازار آزاد ایران از سال ۱۳۹۴، زمانی که برجام امضا شد، تا خروج آمریکا از برجام در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ، تنها ۱۵ درصد رشد کرد و به ۳ هزار و ۷۵۰ تومان رسید، اما از اردیبهشت ۱۳۹۷ تاکنون نرخ دلار در مقابل ریال ایران ۱۷۶۰ درصد جهش یافته است؛ به عبارتی، بیش از ۱۸ برابر شده است.
چنین افت سهمگینی در ارزش پول ملی ایران در حالی است که با روی کار آمدن دولت جو بایدن طی چهار سال گذشته، صادرات نفت ایران بیش از ۵ برابر شده و درآمدهای نفتی ایران به شدت افزایش یافته است.
دولت جو بایدن با امید رسیدن به توافقی با ایران، سختگیری چندانی در اعمال تحریمهای نفتی علیه جمهوری اسلامی نکرد؛ موضوعی که آقای ترامپ بارها در کارزار انتخاباتی خود از آن انتقاد کرده است.
با اینحال، دونالد ترامپ روز گذشته به خبرنگاران گفت که موضع او ساده و روشن است: «ایران نباید به سلاح هستهای دست یابد».
او گفت که به دنبال «آسیب رساندن» به ایران نیست و تنها میخواهد ایران سلاح هستهای نداشته باشد.
مسعود پزشکیان رئیسجمهور ایران نیز با وعده دستیابی به توافقی برای کاهش تحریمهای غرب به ریاستجمهوری رسید.
با این حال، دولت ایران در هفتههای گذشته سعی کرده که تأثیر نتایج انتخابات آمریکا بر ایران را کماهمیت جلوه دهد.
این موضع در روز چهارشنبه با اظهار نظری کوتاه از فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت پزشکیان، ادامه یافت.
او گفت «انتخاب رئیسجمهور ایالات متحده خیلی به ما ربط مشخصی ندارد. سیاستهای کلی ایران سیاستهای ثابتی است که با جابهجایی افراد تغییر نخواهد داشت.»
خانم مهاجرانی همچنین بدون ارائه توضیحات بیشتر مدعی شد: «فرقی نمیکند چه کسی در ایالات متحده رئیسجمهور شود چون برنامهریزیهایمان از قبل انجام شده است.»
«مردم غزه از ترامپ میخواهند که به جنگ در آن منطقه پایان دهد»
خلاصهٔ گزارشی میدانی از خبرگزاری فرانسه: «ساکنان نوار غزه از دونالد ترامپ که پیروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شد، میخواهند که به جنگ بین اسرائیل و حماس پایان دهد. این درگیری که از حمله [گروه افراطی] حماس در ۷ اکتبر آغاز شده، خسارات جانی و مالی زیادی به مردم غزه وارد کرده، به طوری که بسیاری از ساکنان آواره شده، با گرسنگی و مرگ دست و پنجه نرم میکنند و بیمارستانها نیز با مشکل مواجهاند.
ممدوح الجدیبه، یکی از آوارگان، میگوید: «ما آواره و کشته شدیم… چیزی برای ما باقی نمانده است، ما خواهان صلح هستیم.» او امیدوار است که ترامپ بتواند راهحلی پیدا کند و به جنگ پایان دهد. همچنین، ام احمد حرب نیز امیدوار است ترامپ به کمک مردم غزه بیاید و به رنجهای آنها پایان دهد.
از سوی دیگر، فلسطینیان کرانه باختری که از سال گذشته شاهد افزایش خشونت بودهاند، از پیروزی ترامپ نگران هستند و معتقدند سیاستهای او به نفع اسرائیل خواهد بود و برای فلسطینیها شرایط را دشوارتر خواهد کرد.
در دوره ریاستجمهوری اول ترامپ، او سفارت آمریکا را به بیتالمقدس/اورشلیم منتقل کرد و به اشغال بلندیهای جولان توسط اسرائیل رسمیت داد. پیمانهای ابراهیم، یعنی پیمانهای دوستی با شماری از کشورهای عرب که به واسطه او شکل گرفت، خشم رهبران فلسطینی را برانگیخت، زیرا آنها این توافقات را بهعنوان خیانت تلقی کردند.
ابراهیم علیان، یکی از ساکنان غزه، با وجود نگرانیها، امید دارد که ترامپ با وعدههایش برای صلح بتواند به جنگ پایان دهد و شرایط را در غزه بهبود بخشد.»
تبریک اردوغان به ترامپ: امیدوارم بحران اوکراین و فلسطین پایان یابد
رئیسجمهور ترکیه با تبریک به دونالد ترامپ به خاطر پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اظهار امیدواری کرده است که بحرانهایی نظیر جنگ اوکراین و موضوع فلسطین در دوران ریاستجمهوری او به پایان برسد.
رجب طیب اردوغان روز چهارشنبه با انتشار پیامی در شبکه ایکس همچنین اظهار امیدواری کرد که روابط ترکیه و آمریکا تقویت شود و نوشت: «به دوستم دونالد ترامپ که پس از یک مبارزه بزرگ انتخاباتی پیروز و دوباره به ریاستجمهوری آمریکا برگزیده شده، تبریک میگویم و امیدوارم در این دوره روابط ترکیه و آمریکا تقویت شود و بحرانهای جهانی، خصوصاً موضوع فلسطین و جنگ اوکران خاتمه یابد».
دونالد ترامپ پیشتر مخالفت خود با تأمین مالی و تسلیحاتی اوکراین را اعلام کرده و گفته بود به جنگ روسیه و اوکراین پایان خواهد داد.
تایمز اسرائیل نیز نهم آبان گزارش داد که آقای ترامپ به نخستوزیر اسرائیل ضربالاجل داده که جنگ کشورش با گروه افراطی حماس در غزه را تا زمان تحلیف او، در صورت پیروزی در انتخابات، به پایان برساند.
این گزارش به نقل از یک مقام پیشین دولت آمریکا و یک مقام اسرائیلی میگوید آقای ترامپ نخستین بار در دیدار اواخر تابستان امسال که بنیامین نتانیاهو در سفر به آمریکا با او در اقامتگاه شخصیاش در فلوریدا ملاقات کرد، این درخواست را مطرح کرد. به نوشته تایمز اسرائیل، آقای ترامپ به نتانیاهو گفت اگر به کاخ سفید بازگردد، جنگ غزه باید تمام شده باشد.
امیدواری محمود عباس به حمایت ترامپ از تشکیل کشور مستقل فلسطین
محمود عباس رئیس تشکیلات فلسطینی، ضمن تبریک پیروزی دونالد ترامپ، گفت اطمینان دارد آقای ترامپ از «رویای مشروع» فلسطینیها برای داشتن کشوری مستقل حمایت خواهد کرد.
محمود عباس در بیانیهای خطاب به رئیسجمهور منتخب آمریکا، ضمن تأکید بر «تعهد فلسطینیان به دنبالکردن هدف آزادی، حق تصمیمگیری برای خود و تشکیل کشوری بر اساس قوانین بینالمللی» نوشت: «ما اطمینان داریم که ایالات متحده تحت رهبری شما از آرزوی مشروع مردم فلسطین حمایت خواهد کرد.»
ثبت ديدگاه