با افزایش تنش دیپلماتیک، وزارت‌خارجه ایران و ترکیه دیپلمات‌های یکدیگر را احضار کردند. تنش‌های لفظی پس از هشدار هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه به تهران در خصوص بی‌ثبات ساختن منطقه بیان شد.
آقای فیدان هفته گذشته در مصاحبه‌ای با شبکه الجزیره قطر گفت سیاست خارجی ایران بر پایه گروه‌های شبه‌نظامی «خطرناک» است: «اگر شما سعی دارید در یک کشور سوم نگرانی ایجاد کنید، کشورهای دیگر نیز می‌توانند با حمایت از گروه‌ها در کشور خودتان، شما را آزار دهند.»
در پی انتقادهای صریح هاکان فیدان، تلویزیون دولتی ایران گزارش داد که تهران سفیر ترکیه را احضار کرده است اما در بیانیه وزارت خارجه ایران به کلمه احضار اشاره نشده بود.
بنابر گزارش وزارت خارجه ایران، محمود حیدری، مدیرکل وزارت برای منطقه مدیترانه و اروپای شرقی، روز دوشنبه در دیدار با حجابی کرلانگیچ سفیر ترکیه هشدار داد که «منافع مشترک دو کشور و حساسیت شرایط منطقه‌ای ایجاب می‌کند که از اظهارات نادرست و تحلیل‌های غیرواقعی که می‌تواند به اختلافات و تنش‌ها در روابط دوجانبه منجر شود، پرهیز شود.»
ترکیه نیز امروز کاردار ایران در آنکارا را احضار کرد.
اونجو کجلی، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه، گفت اخیرا مقامات ایرانی بیشتر در فضای عمومی از ترکیه انتقاد می‌کنند: «مسائل سیاست خارجی در هیچ حالتی نباید به‌عنوان ابزاری برای سیاست داخلی استفاده شود. در این زمینه ما ترجیح می‌دهیم پیام‌های انتقادی را مستقیما به کشور دیگر منتقل کنیم. ما امروز این مسیر را دنبال کردیم.»
آقای کجلی تأکید کرد که ترکیه برای روابط خود با ایران ارزش زیادی قائل است.
در ادامه انتقادهای صریح مقام‌های ایران، فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت گفت: «امیدوار است این اظهارات [وزیر خارجه ترکیه] تکرار نشود.»
خام مهاجرانی در نشستی خبری امروز اظهارات هاکان فیدان را «غیرسازنده» خواند: «رویکرد ایران در منطقه ایجاد یک منطقه امن و بدون تنش است. افرادی هستند که می‌دانیم حضورشان جز شر ثمری ندارد.»
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، دیروز گفته بود تهران و آنکارا در برخی مسائل اختلاف نظر دارند.
او در ادامه گفت: «ما برای روابط دوجانبه خود با ترکیه ارزش زیادی قائل هستیم. متأسفانه، اظهارات مکرری که از ترکیه شنیده می‌شود، بسیار غیرسازنده بوده است و لازم بود ایران موضع خود را در این مورد قاطع و روشن بیان کند.»
«شاید لازم باشد دوستان ترک ما بیشتر به سیاست رژیم صهیونیستی در سوریه و منطقه فکر کنند.»
انتقاد کشورهای سنی و عربی خاورمیانه از نقش ایران در حمایت از گروه‌های «محور مقاومت» موضوع تازه‌ای نیست اما صراحت عالی‌ترین سطح دیپلماتیک ترکیه در انتقاد از تهران کم‌سابقه است.
آقای فیدان در مصاحبه با الجزیره که از پرمخاطب‌ترین رسانه‌های جهان عرب است، ایران را به «بی‌ثبات‌سازی» در منطقه متهم کرد و هشدار داد: «اگر این سیاست ادامه پیدا کند، فکر نمی‌کنم نتیجه خوبی داشته باشد.»
چنین اظهار نظری در حالی مطرح می‌شود که آقای فیدان توانسته بود در شرایط ملتهب ماه‌های اخیر، از جمله سقوط بشار اسد، ارتباط نزدیکی با ایران را حفظ کند؛ در حالیکه شبه‌نظامیان اسلامگرا با حمایت آنکارا حکومت بشار اسد، متحد ایران را ساقط کردند و قدرت را به دست گرفتند.
رویارویی علنی ایران و ترکیه؛ اختلاف بر سر چیست؟
امید منتظری، بی‌بی‌سی
اختلاف ایران و ترکیه در روزهایی بالا گرفته است که دولت رجب طیب اردوغان در گیرودار یک توافق بزرگ امنیتی با عبدالله اوجالان و مخالفان کرد خود است، توافقی که ممکن است بر معادلات ژئوپلتیک منطقه تاثیر بگذارد.
اگرچه در قدم اول به نظر می‌رسد طرح اولیه توافق دولت اردوغان و عبدالله اوجالان بر پایان مبارزه مسلحانه پ‌ک‌ک و انحلال آن در ترکیه متمرکز است، اما چنین توافقی می‌تواند پاسخی به پرسش کردها در کل منطقه هم باشد.
کمتر از یک ماه پیش، وقتی ابراهیم کالین، رئیس سازمان اطلاعات ترکیه، در سفری غیرمنتظره و نادر به تهران رفت، جزئیات اندکی درباره آن به رسانه‌ها درز کرد.
با وجود جزئیات اندکی که از محتوای دیدار آقای کالین با اسماعیل خطیب وزیر اطلاعات و علی اکبر احمدیان دبیر شورای عالی امنیت ملی و نماینده رهبر ایران منتشر شد، موضوع حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) به عنوان یکی از کانون‌های این گفتگوها مورد توجه قرار گرفت.
همزمان با این، هاکان فیدان وزیر خارجه ترکیه هم تلفنی با عباس عراقچی صحبت کرد.
هاکان فیدان که برخی از او به‌عنوان یکی از معماران امنیتی خاورمیانه نام می‌برند، پیش از حضور به‌عنوان دیپلمات بیش از یک دهه رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه (میت) بود.
این گفتگو در حالی صورت می‌گرفت که ترکیه توانسته بود در دو تحول اصلی منطقه به‌عنوان قدرتی یکه‌تاز ظاهر شود.
در سال‌های اخیر، حمایت نظامی و سیاسی ترکیه در تحولات قفقاز در شرق آن کشور به پیروزی آذربایجان بر ارمنستان و در دست گرفتن کنترل قره‌باغ انجامید. در غرب ترکیه، نیروهای تحت حمایتش در ادلب، تحت عنوان اتاق عملیات مشترک، سرانجام به حکومت بشار اسد پایان دادند.
اکنون بسیاری بر این باورند اگر ترکیه به مسئله کردها که آن را یکی از اصلی‌ترین تهدیدهای امنیتی خود می‌داند پاسخی معنادار دهد، این آغاز دوران تازه‌ای در خاورمیانه است. در یک سال و نیم گذشته، اگرچه این اسرائیل بود که از نظم تازه خاورمیانه سخن می‌گفت اما این ترکیه است که نقشی معنادار درشکستن نظم پیشین بازی کرده است.
اگر با پایان ناسیونالیسم عربی و بعثیسم در منطقه، برخی از قدرت‌گیری «هلال شیعی» در منطقه ابراز نگرانی می‌کردند، حالا «نو عثمانی» اصطلاحی است برای دورانی که ترکیه در آن تسلطی چشمگیرتر در خاورمیانه داشته باشد.
در این سال‌ها، ترکیه در حال ساخت دیواری در امتداد مرز خود با ایران بوده است. حالا به نظر می‌رسد این دیوار شاید استعاره‌ای از تغییر معنادار رابطه دو کشور هم باشد.
ثبت ديدگاه