گوشه‌ای از آمارهای تکان‌دهنده زن‌کشی در ایران
بدون درنظرگرفتن گزارش نهادهای حقوق بشری، فعالان زنان و رسانه‌های خارج از ایران، از اول خرداد ۱۴۰۰ تا آخر خرداد ۱۴۰۲ حداقل ۱۶۵ زن در ایران به‌دست مردان نزدیکشان به قتل رسیده اند. این رقم تنها مواردی را شامل می‌شود که در رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی منعکس شده اند. از این تعداد ۱۰۸ زن به‌دست شوهرشان کشته شده اند.
آمارهای زن‌کشی در ایران که با چشم‌پوشیدن از نقش نظام مردسالار و زن‌ستیز، تحت عنوان قتل‌های خانوادگی یا «ناموسی» طبقه‌بندی می‌شوند نامعلوم است. روزنامه شرق چهارشنبه ۱۴ تیر گزارشی را از موارد رسانه‌ای‌شده زن‌کشی به‌دست مردان منتشر کرده است که نشان می‌دهد تنها در دو سال گذشته دست‌کم چهار زن در ایران به‌دست مردان نزدیکشان به قتل رسیده اند.
طبق این گزارش فقط در سه ماه فروردین، اردیبهشت و خرداد سال جاری قتل‌های موسوم به «ناموسی» جان حداقل ۲۷ زن را به‌دست شوهر یا پدرشان گرفته است.
بنا بر آمارهایی که هزارتوی جامعه مردسالاری را رد کرده و به رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی رسیده اند، از خرداد ۱۴۰۰ تا پایان خرداد ۱۴۰۲، ۱۰۸ شوهر جان زنشان را گرفته اند، ۱۷ برادر به زندگی خواهرشان پایان داده‌اند، ۹ پسر مادرشان را به قتل رسانده اند و ۱۳ پدر دخترشان را کشته اند. ۱۹ زن نیز توسط اعضای خانواده اعم از پدرشوهر، برادرشوهر، پسر خاله یا شوهر سابقشان به قتل رسیده اند.
یک فعال حقوق زنان در گفت‌وگو با روزنامه شرق اما دست‌کم ۲۰۲ مورد زن‌کشی را در این بازه زمانی برشمرده است. به گفته او در طی این مدت ۲۵ زن سوزانده شدند، ۳۵ زن خودسوزی کردند، ۱۸ زن حلق‌آویز شدند، شش زن مورد اسیدپاشی قرار گرفتند، ۲۸ زن مثله شدند، ۳۲ زن به ضرب گلوله به قتل رسیدند، پنج زن از بلندی پرتاب شدند، سه زن عامدانه با خودرو زیر گرفته شدند، ۱۱ زن خفه شدند و ۳۹ زن نیز با دلایل نامعلوم به قتل رسیدند.
انوع مختلف وادارکردن زنان به «خودکشی» مانند وادارکردن به خودسوزی و وادارکردن به حلق‌آویزکردن خود و خوردن سم به‌عنوان نوعی صحنه‌سازی که در آن زن به خاطر حفظ آبرو و حیثیت مرد یا خانواده به گرفتن جان خودش وادار می‌شود، در این آمارها لحاظ نشده‌اند.
آنچه این قتل‌ها را متمایز می‌کند، مسئله جنسیت است. به این معنا که به یک مرد در شرایط مشابه چنین خشونتی اعمال نمی‌شود و جان او گرفته نمی‌شود.
رسانه‌ها و مقام‌های رسمی ایران اغلب دلیل مبهم «اختلافات خانوادگی» را برای این نوع زن‌کشی عنوان می‌کنند. اختلافاتی که در «خانواده» بروز می‌کند، به‌عنوان نهادی که از نظر قانونی و عرفی پدر، شوهر، برادر و دیگر مردان بر زن، بدن او و اراده او تسلط و قیمومیت دارند.
به گفته فعالان حقوق زنان مواردی چون ضرورت اخذ رضایت پدر برای ازدواج، تأکید قانون مدنی بر تمکین زن از شوهر وعدم قصاص پدر در صورت قتل فرزند از مواردی‌ست که زن را مایملک مرد تعریف کرده و مولد انقیاد و خشونتی‌ست که به زنان در خانواده تحمیل می‌شود. عرف هم در همدستی با این قوانین همواره بر لزوم تبعیت زنان از مردان در خانواده تأکید کرده است.
فعالان می‌گویند عبارت مبهم «اختلافات خانوادگی» علاوه بر «فریبی برای تقلیل یا بی‌اهمیت جلوه‌دادن قتل‌های ناموسی و جنایت علیه زنان»، حساسیت عمومی و بازخورد افراد را در قبال آسیب‌ها و جنایاتی مانند قتل‌های ناموسی، تجاوز از سوی محارم، کودک‌آزاری و دیگر انواع خشونت علیه زنان در خانواده، تضعیف می‌کند.
نام و تصویر قاتل یا قاتلان غالباً گزارش نمی‌شود و بسیاری از آن‌ها هرگز تحت تعقیب قانون قرار نمی‌گیرند.
در دو سال گذشته دلیل کشتن ۸۷ زن به‌دست مردان در رسانه‌های رسمی ایران «اختلافات خانوادگی» ذکر شده است. در این گزارش‌ها قتل ۳۸ زن «به‌دلیل مسائل ناموسی» و ۱۰ زن به‌علت «مسائل مالی» ثبت شده است. برای ۳۰ مورد زن‌کشی دیگر هم دلیل مشخصی عنوان نشده است.
از این موارد ۴۳ مرد زنان را با گلوله و اغلب با اسلحه شکاری، کلت کمری و حتی کلاشینکف کشته اند. ۴۰ مرد زنان را با ضربات چاقو به قتل رسانده اند. ۳۵ مرد زنان را با دست، روسری و ملافه خفه کرده اند. ۶ مرد زنان را با ریختن مستقیم بنزین روی آن‌ها یا آتش‌زدن ماشین یا خانه‌ای که زن در آن حضور داشته آتش زده و کشته اند. چهار مرد جان زنان را با ضربات چکش و دو مرد جان آن‌ها را با هل دادن گرفته اند. نحوه قتل پنج زن مشخص نیست و ۳۰ زن هم با روش‌های «نامعمول» مانند مثله کردن، با ضربات سنگ، پرتاب از ارتفاع و یا با سنگ فرز کشته شده اند.
بیشترین موارد رسانه‌ای شده مرتبط با استان تهران است که شامل ۴۱ مورد زن‌کشی ست.
جان زنان پشت یک عدد
جزئیاتی که در ادامه می‌آید اعم از سن قاتل یا مقتول، محل وقوع قتل و دلیل قتل توسط منابعی که این قتل‌ها را به رسانه‌ها افشا کرده اند یا مسئولان، اعم از نیروی انتظامی و یا خود رسانه‌های رسمی در ایران انتخاب شده اند. در بیشتر این موارد نام زنی که به قتل رسیده و مردی که مرتکب این جنایت شده برده نشده و اطلاعات مربوط به پرونده قتل منتشر نشده است.
با در نظرگرفتن این‌که موارد محدودی از قتل‌های جنسیتی زنان به‌دست مردان نزدیکشان در رسانه‌ها منتشر می‌شوند، بررسی موارد منتشرشده اما نشان می‌دهد که کشتن زنان در نقاط مختلف ایران و در همه سنین رواج دارد.
موارد زن‌کشی در سال ۱۴۰۰
طبق روزشمار جمع‌آوری‌شده توسط روزنامه‌نگاران «شرق» ، در خرداد ۱۴۰۰ هفت زن کشته شده‌اند. یک زن در منطقه فلاح تهران به دلیل «مسائل ناموسی» آنقدر ضرب و شتم شده تا جان داده است. زن دیگری به نام مینا توسط نامزد سابقش و صرفاً به این خاطر که رابطه را به‌هم زده، با ضربات چاقو کشته شده است. دایی یک دختر ۲۴ ساله‌ای به‌دلیل «اختلافات خانوادگی» او را آتش‌زده. شوهر یک زن به خاطر مسائل ناموسی او را از پنجره به بیرون پرتاب کرده و شوهر زن دیگری که هر دو مهاجران افغانستانی بودند، به خاطر مشاجره بر سر بازگشتن به افغانستان جان او را با ضربات چاقو گرفته است. شوهر زن دیگری در آبادان به خاطر «اختلافات خانوادگی» او را با ضربات چاقو به قتل رسانده و برادر زن ۲۸ ساله‌ای به نام نرگس، به خاطر درگیری خواهرش با بیماری اعتیاد او را خفه کرده است.
در تیر ۱۴۰۰، ۱۱ مورد زن‌کشی در رسانه‌های رسمی ایران منتشر شده است. پسری در تهران مادرش را به دلیل نامعلوم با ضربات چاقو کشته است. شوهر زن دیگری در جیرفت به خاطر اختلاف بر سر حضانت فرزند با سلاح ساچمه‌ای در مقابل ساختمان شواری حل اختلاف در جیرفت به او شلیکی مرگبار کرده است. پدر شکیبای ۱۶ ساله در کرمانشاه به خاطر مسائل «ناموسی» جان دخترش را با ضربات چاقو گرفت و شوهر گلناز ۴۰ ساله در تهران به دلیل نامعلوم با اسلحه شاه‌کش زنش را کشت و به زندگی خودش هم پایان داد.
شوهر زن دیگری در گتوند در استان خوزستان با شلیک گلوله زن، پدر، مادر و برادر او را کشت و برادرزاده زن دیگری در گلشهر کرج به خاطر آنچه درگیری خودش با بیماری اعتیاد ذکر شده، عمه‌اش را خفه کرد. شوهر زن ۱۶ ساله‌ای در حین بارداری پس از آن‌که این زن نوجوان از او برای خرید سیسمونی تقاضای پول کرد با «ضربات سنگین» او را به قتل رساند و شوهر زن ۶۳ ساله‌ای در کرج پس از بروز اختلاف برسر نگهداری مادرشوهر او را خفه کرد. در زنجان و قم شوهران دو زن یکی به علت «اختلافات خانوادگی» و دیگر به دلیلی نامعلوم با شلیک گلوله جان این زنان را گرفتند و پس از این جنایت خودکشی کردند.
در مرداد ۱۴۰۰ پنج مورد زن‌کشی به رسانه‌های رسمی رسیده است. شوهر یک زن در مشهد به دلیل «بدخلقی زن» با ۱۷ ضربه چاقو او را کشت. شوهر دیگری که در روستای کاظم‌آباد مشهد به خاطر آنچه درگیری‌اش با بیماری اعتیاد ذکر شده با ضربات چاقو جان زن را گرفت. شوهر دیگری در البرز به دلیل آن‌جه «درگیری زوج با اعتیاد و اختلاف با هم» عنوان شده با دستگاه سنگ فرز زن را کشت. شوهر زن دیگری در روستای حین‌آباد سنندج به دلیل «اختلافات خانوادگی» با اسلحه شکاری جان زنش و چهار نفر از اعضای خانواده او را گرفت و به زندگی خودش هم پایان داد. شوهر زن دیگری در تبریز هم به دلیل مشابه و با شیوه «نامعلوم» زنش را به قتل رساند.
در شهریور ۱۴۰۰ تعداد موارد زن‌کشی در رسانه‌ها به ۱۲ مورد رسیده است.
شوهر یک زن ۲۷ساله در تهران به علت «مسائل ناموسی» و برادر یک زن ۳۰ ساله در اراک به‌دلیل «اختلافات خانوادگی» با ضربات چاقو به زندگی این زن‌ها پایان دادند. برادرشوهر ۱۶ ساله یک زن ۱۹ ساله در رکن‌آباد شیراز با اسلحه ساچمه‌ای به او شلیک کرد و بعد خودش را کشت. پسر ۱۷ ساله «درگیر با اعتیاد» مادرش را خفه کرد. شوهر مبینای ۱۶ ساله در لرستان به دلیل «مسائل ناموسی» و شوهر زن ۲۵ ساله‌ای در مرودشت فارس به خاطر «اختلافات خانوادگی» به شیوه مشابه «خفه‌کردن» این زن‌ها را به قتل رساندند. شوهر یک زن ۲۷ ساله -از موارد معدودی که نام قاتل (خسرو) در رسانه منعکس شده – به علت «مسائل ناموسی» با ضربات چاقو او را کشت و شوهر زن ۲۳ ساله دیگری به نام مینو در شهرستان دماوند به خاطر «اختلاف بر سر داشتن زن دوم» با ضرب و شتم جان او را گرفت. در لاهیجان شوهر ۴۸ ساله یک زن ۷۰ ساله به دلیل «اختلافات خانوادگی» او را کشت و در کرج شوهر زن دیگری به خاطر «ناموس» او را با چاقو به قتل رساند. شوهر یک زن به خاطر «شرایط بد مالی و کمک‌نکردن خانواده زن» آنقدر او را با ضربات متعدد زد که زن به خاطر خون‌ریزی داخلی جان سپرد و شوهر زن دیگری در جیرفت به خاطر «اختلافات خانوادگی» با گلوله در دم جانش را گرفت.
در مهر ۱۴۰۰ پنج مورد زن‌کشی به رسانه‌ها رسیده است. شوهر زن جوانی به نام مهناز او را خفه کرد، پدر یک دختر ۱۴ ساله در بختگان به دلیل «نامعلوم» به او شلیک کرد و پدر دختر جوان دیگری در کرمان به خاطر «مسائل ناموسی» او را کشت و جسدش را در چاهی به عمق ۱۲۰ متر انداخت. شوهر یک زن با بند کفش و روسری به خاطر «اختلافات خانوادگی» خفه‌اش کرد و شوهر زن دیگری هم با خفه‌کردن جان این زن را گرفت.
موارد گزارش شده در آبان و آذر ۱۴۰۰ به چهار مورد محدود می‌شود. در آبان دو برادر یکی در تهران و یکی دیگر در جایی نامشخص، هر دو به خاطر «اختلافات خانوادگی» جان خواهرشان را گرفتند؛ یکی با ضربات چاقو و دیگری با «درگیری فیزیکی». در آذر هم دو شوهر جان زنانش را گرفتند. مردی به نام شاهین در رشت به‌دلیل «اختلافات خانوادگی» و مرد دیگری در مکان و با علت نامشخص، با ضربات چاقو و خفه‌کردن.
رسانه‌های رسمی ایران در دی ۱۴۰۰ هم چهار مورد زن‌کشی را منتشر کردند. پسرخوانده یک زن به خاطر «مشکلات مالی» به او شلیک کرد و پسرخوانده زن دیگری به خاطر «اختلافات خانوادگی» او را خفه کرد و گلویش را برید. مردی در مشهد زنی را که به عقد موقت او درآمده بود پس از «فشار زن برای طلاق‌دادن زن اول» خفه کرد و شوهر زن دیگری به خاطر «سوءظن و مسائل ناموسی» او را کشت.
در بهمن ۱۴۰۰ موارد رسانه‌ای شده به ۱۰ مورد رسید.
شوهر یک زن به خاطر «مسائل ناموسی» جان او را با ضرب و شتم و هل دادن گرفت و شوهر یک زن دیگر «به خاطر اختلافات خانوادگی» او را خفه کرد. شوهر سابق زن دیگری به خاطر «ناراحت بودن از طلاق» او را اول بیهوش کرد و سپس به او شلیک کرد و یک پدر در جیرفت دختر ۱۱ ساله‌اش را به‌دلیل «اختلاف با همسر» با شلیک گلوله کشت.
ثبت ديدگاه