• نویسنده, علی مصلح
  • شغل, روزنامه‌نگار و منتقد فرهنگی هنری

در میانه روزهایی که مبارزه زنان ایرانی با حجاب اجباری به خیابان‌های شهرها کشیده و حکومت ایران با استفاده از ابزارهای مختلف سعی می‌کند مقاومت آنان را بشکند، چند بازیگر زن با شهامتی کم‌سابقه در اماکن و رویدادهای عمومی روسری از سر برداشتند و حکومت را در برابر چالشی جدید قرار دادند.

گروهی از سینماگران ایرانی – به خصوص زنان – طی اعتراض‌های سراسری سال ۱۴۰۱ در کنار مردمی بودند که بعد از کشته شدن مهسا امینی گسترده‌ترین جنبش ضد حکومتی تاریخ جمهوری اسلامی را رقم زدند. اما این همراهی بیشتر در قالب فعالیت مجازی رقم می‌خورد. حتی برداشتن حجاب این سینماگران در قالب انتشار عکس یا ویدیو بود و فقط فاطمه معتمدآریا در سال ۱۴۰۱ در مراسم بزرگداشت امین تارخ دقایقی بدون پوشاندن موهایش ظاهر شده بود.

البته بازداشت کتایون ریاحی، هنگامه قاضیانی، ترانه علیدوستی و سهیلا گلستانی نشان داد همان مبارزه مجازی با حجاب اجباری می‌تواند چه تاوان سنگینی داشته باشد. اوج همبستگی بدنه سینمای ایران در زمان برگزاری چهل و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر ظاهر شد؛ وقتی که تقریبا هیچ چهره شناخته شده سینمایی در این رویداد ظاهر نشد و حتی تصاویر مراسم اختتامیه این جشنواره نشان داد برگزار کنندگان مجبور شده‌اند با افراد نه چندان شناخته شده سالن محل برگزاری این مراسم را پر کنند.

اما مسئولان دولتی احتمالا فکر می‌کردند بعد از برگزاری جشنواره فجر، اعتراض سینماگران به وضعیت موجود فروکش می‌کند و طبق آنچه وعده می‌دادند، وضعیت به حالت «عادی» بازمی‌گردد. اما دردسرهای آنها بعد از تعطیلات نوروز آغاز شد. با مرگ ناگهانی کیومرث پوراحمد که مواضع انتقادی‌اش در سال‌های اخیر خبرساز بود و علی‌رغم حضور آخرین فیلمش در جشنواره فجر چهل و یکم، با انتشار متنی حضور در آن را تحریم کرد.

مراسم تشییع پیکر او در بهشت زهرا تهران به اولین محل حضور بی‌حجاب بازیگران زن در رویدادی عمومی تبدیل شد و سپس در برنامه‌های فرهنگی دیگر این حرکت تکرار شد. گلاب آدینه، کتایون ریاحی، پانته‌آ بهرام، فاطمه معتمدآریا، افسانه بایگان و باران کوثری مطرح‌ترین چهره‌های سینمایی بودند که در سال ۱۴۰۲ این تابو را شکستند و بدون حجاب در اماکن عمومی و برنامه‌های فرهنگی شرکت کردند.