یک روز پس از سیل مرگبار در شهر مشهد توجه‌ها به «سوءمدیریت» مسئولان شهری و نقش ساخت و سازهای انجام شده در منطقه جلب شده است؛ از جمله پر کردن یک دره و ساخت یک دیوار.

یک شاهد عینی در خیابان «سپاه ۶۹» محله سیدی، در جنوب شرق شهر مشهد ویرانی سیل را ناشی از ساختن خانه‌ها در دره و ساخت دیواری دانسته که مانند سد عمل کرده و بعد باعث سرازیر شدن حجم عظیمی آب شده است.

او در ویدئویی که خبرگزاری‌های رسمی ایران نیز آن را منتشر کردند، گفت که تا سقف طبقه همکف بسیاری از خانه‌های این محله را آب گرفته است.

او که می‌گوید که در ۳۵ سال سکونتش در محله سیدی شاهد چنین سیلی نبوده است.

به گفته این شاهد عینی: «پشت دیواری که ته کوچه است یک دره بوده است. دره را برای خانه‌سازی پر کردند و جدول کشی کرده بودند» اما حالا آب آمده و پشت دیوار جمع شده و خانه‌های آنها را تخریب کرده است.

حدود ۲۰۰ واحد مسکونی در این محله مشهد خسارت دیدند و یک زن و چهار کودکش فقط این محله جان باختند.

سایت فرارو هم با اشاره به دیوار ساخته شده در گزارشی نوشت: «دیوار طویل زمین‌های انتهایی کوچه مانند سد عمل کرده و هنگام باران شدید و جاری شدن آب مانع عبور آن شده است و بعد از انباشت آب پشت دیوار، دیوار شکسته و سیل سنگینی به کوچه‌ها و خانه‌های این محل خسارت وارد کرده است.»

برخی گزارش‌های غیررسمی می‌گوید که این دیوار طویل متعلق به «آستان قدس رضوی» است و حتی گفته شده که محل دیوار تخریب شده بلافاصله با پلت‌های پیش ساخته بسته شده است.

احمد وحیدی، وزیر کشور ایران صبح پنجشنبه ۲۷ اردیبهشت به مشهد سفر کرد و حین بازدید از این محله گفت که «خیابان سپاه منطقه سیدی مشهد جز بافت‌های فرسوده محسوب می‌شود و جزیی از برنامه‌های ما بوده است که نوسازی و بازسازی آن‌ را انجام دهیم.»

پیشتر حمیدرضا کافی‌نیا، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی مشهد تعداد کشته شدگان را ۷ نفر اعلام کرد و گفت که دو نفر از فوت‌شدگان از کسانی بودند که در داخل یک خودرو در زیرگذر میدان انقلاب مشهد در آب محبوس شده بودند و یک مادر و چهار کودکش هم در اثر تخریب خانه‌شان در محله سیدی جان باختند.

مشهد، پس از تهران و تبریز، سومین شهر به لحاظ حجم بافت فرسوده و ناکارآمد شهری است.

دو سال پیش، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران، ایرنا در گزارشی با اعلام این مطلب نوشته بود که «اقدام اساسی برای نوسازی این بافت صورت نگرفته و روند نوسازی و بازسازی این بافت فرسوده روز به روز رنگ باخته و نامحسوس‌تر از گذشته شده است.»

تعدادی از فعالان محیط زیست هم در شبکه‌های اجتماعی درباره بی‌توجهی به هشدارها درباره دست اندازی به کوه‌های اطراف این منطقه مشهد نوشتند.

«سیل سومدیریت جان گرفت»

روزنامه خراسان امروز در گزارشی با عنوان «سیل سومدیریت جان گرفت» به پیگیری دیروز خبرنگارش از مسئولان استان درباره سیل و انکار آنها درباره ابعاد تخریب‌ها اشاره کرده است.

در این گزارش آمده که «سیلی که می توان ردپای ضعف در مدیریت بحران، بسته نشدن معابر در معرض سیل و اصلاح نشدن نقاط مستعد آب گرفتگی در شهر را در آن دید.»

در این گزارش در توصیف وضعیت خیابان‌ها در ساعت ۳ بعد از ظهر دیروز، به وقت محلی آمده: «همزمان با بارش شدید باران و رعدوبرق وضعیت برخی از خیابان های شهر چنان بحرانی شد که پیرو آن تصاویر متعددی از وضعیت خودروهای شخصیِ گرفتار در سیلاب در رسانه های مجازی منتشر شد.»

«خودروهای شخصی در خیابان سیدی، فکوری و بولوار ناصری و…چنان از مسیر خود منحرف شدند که در بولوار ناصری در نتیجه این انحراف برخی از خودروها با یکدیگر برخورد کردند. علاوه بر این، در میدان انقلاب وضعیت به گونه ای بود که برخی از خودروهای شخصی تقریبا در زیر آب فرو رفتند.»

اما پیگیری خبرنگار این روزنامه حاکی از بی‌تفاوتی مسئولان و تلاش آنها برای کوچک نشان دادن ابعاد این فاجعه بوده است.

در این گزارش آمده که رئیس گروه پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شهرداری مشهد با تکذیب وقوع سیلاب و گرفتار شدن خودروها به خبرنگار روزنامه خراسان گفت: «شاید چیز دیگری بوده؛ ماشین کارتنی بوده است و ماشین آهنی نبوده است!»

بر اساس این گزارش، مصطفی کلیدری، رئیس گروه پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شهرداری مشهد در واکنش به سوال خبرنگار گفته: «سیل؟ کدام سیل؟ بارندگی، سیل نیست. همه جا در اختیار و کنترل است. مقداری آب جمع شده است و سیل نیست.»

فرماندار مشهد هم گفته که خودش در محل حاضر است اما «ماشین ها را هم سیل با خودش نبرده است فقط چون آب زیاد بوده است، ماشین ها خلاص شده و از پیش رفته است؛ این که ماشینی را با خود ببرد و خسارتی داشته باشد چنین چیزی را تاکنون گزارش نکرده اند.»

نوید حسینیون،‌ عضو حزب کارگزاران سازندگی و فعال اجتماعی ساکن مشهد در شبکه ایکس با انتشار عکسی از سیل دیروز نوشت: «اینجا زیرگذر یک معبر پرتردد مشهد است که مسیر عبور همیشگی ماشین‌ها بوده و امروز محل خارج کردن جنازه شهروندان گرفتار در سیل. سال‌هاست که فعالین محیط‌‌ زیست هشدار دست‌اندازی به کوه‌ها و مسیرهای عبور سیل را می‌دهند و شنیده نمی‌شود! مشهد غرق در بحران بود و مدیران مشغول کارهای نمایشی!»

علی کشمیری، فعال محیط زیست هم در شبکه ایکس نوشت: «فعالین محیط زیست سال‌ها اعتراض کردند که کوهستان جنوبی مشهد را تخریب نکنید و جاده‌کشی نکنید اما گوشهایتان بسته بود و دهانتان باز. مسئولین شهر مشهد حاصل بی‌خردی‌تان را تماشا کنید.»

پیشتر خبرگزاری مهر تصاویری از میدان انقلاب مشهد منتشر کرد که نشان می ‌داد آب از کوه‌های اطراف میدان انقلاب با شدت هر چه تمام تر وارد محیط شهری شد و باعث شد که زیرگذر این میدان زیرآب رفت.

هواشناسی خراسان رضوی پیشتر برای بارندگی‌های چهارشنبه در شهر مشهد «هشدار نارنجی» صادر کرده بود.

 

توضیح تصویر، بخشی از دیواری که برخی از شاهدان می‌گویند آب پشت آن جمع شده بود

پنج سال پیش، روز ۶ فروردین ۱۳۹۸ پس از بارش شدید باران در شهر شیراز، ناگهان مناطقی از شهر گرفتار سیلاب شد که در محل دروازه قرآن شدت بیشتری داشت.

به گزارش منابع رسمی، در جریان سیل شیراز ۲۱ نفر جان خود را از دست دادند هر چند برخی منابع تعداد قربانیان این حادثه را بیشتر گزارش کرده بودند.

طرح توسعه این محل و طراحی و اجرای غیرتخصصی آن از جمله عوامل اصلی این حادثه عنوان شد و بعدا نماینده شیراز در مجلس آن زمان گفته بود که شهرداری شیراز عامل اصلی جاری شدن سیل در این شهر بوده است.