تصاویر بعضی از بازداشت شدگان که عفو بین‌الملل به نام آنها اشاره کرده است
سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی نام و مشخصات ۷۲ زندانی ایرانی را اعلام کرده که به گفته این نهاد در یازده سال گذشته بر اثر «شکنجه و بدرفتاری» هنگام بازداشت کشته شده‌اند.
به گفته این نهاد حقوق بشری مستقر در لندن، از ژانویه سال میلادی ۲۰۱۰ تا کنون، دست‌کم ۷۲ مورد مرگ در ۴۲ زندان و بازداشتگاه در ایران گزارش شده است.
بسیاری از این افراد بین ۲۰ تا ۳۵ سال دارند و بر اساس این گزارش بر اثر «شکنجه یا سایر بدرفتاری‌ها یا استفاده مرگبار از سلاح گرم و گاز اشک‌آور توسط مقامات» کشته شده‌اند.
تازه‌ترین مورد مطرح شده در این زمینه مربوط به یاسر منگوری ۳۱ ساله است. مرگ او ۱۷ شهریورماه امسال به خانواده‌اش اعلام شد؛ در حالی که بر اساس گزارش‌ها او تیرماه «بازداشت شده» است.
خانواده آقای منگوری که جسد او را تحویل نگرفته‌اند، می‌گویند دلیل مرگش مشخص نیست و نهادهای حقوق بشری از احتمال شلیک یا کشته شدن زیر شکنجه سخن می‌گویند؛ اما امروز قوه قضاییه ایران بعد از دو ماه به نقل از دادگستری استان آذربایجان غربی این اخبار را تکذیب کرد و گفت یاسر منگوری «حین درگیری مسلحانه» کشته شده است.
سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرده در هیچ کدام از این ۷۲ مورد «حتی یک نفر از مسئولان» مجبور به پاسخگویی نشده و «به دست عدالت سپرده نشده است.»
هبا مورایف، مدیر دفتر خاورمیانه و شمال آفریقا در عفو بین‌الملل می‌گوید: «اخبار دیروز در مورد مرگ یاسر منگوری در شرایط مشکوک، بار دیگر نشان می‌دهد که چگونه جو مصونیت از مجازات دست نیروهای امنیتی را باز گذاشته تا حق حیات زندانیان را بدون ترس از عقوبت نقض کنند. امتناع سیستماتیک مقامات از انجام هرگونه تحقیقات مستقل در مورد مرگ‌های حین بازداشت، نمود تلخی از عادی‌سازی سلب خودسرانه حق حیات توسط مقامات حکومتی است.»
عفو بین الملل می‌گوید به همراه هشت سازمان حقوق بشری دیگر از اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد خواسته اسناد مرتبط با این «جنایات بین‌المللی» را در یک ساز و کار تحقیقاتی جمع و زمینه را برای برگزاری محاکمه‌های کیفری عادلانه فراهم کنند.
از میان فهرست ۷۲ نفری که این سازمان منتشر کرده پرونده چند مرگ پرابهام از جمله ستار بهشتی وبلاگ‌نویس و کاووس سیدامامی، استاد و فعال محیط زیست و تصاویر آزار مهرداد سپهری ثبت شده مقابل دوربین واکنش‌های گسترده‌ای داشته و نام برخی دیگر کم‌تر شنیده شده است.
کدام زندانیان؟
زهرا جعفری: او ۲۱ سال داشت. روز ۱۶ دی ماه ۱۳۸۸ جسد او به بهداری زندان مرکزی ارومیه منتقل شد. گزارش شده که او پنج ماه در انفرادی بوده و به طرز مشکوکی جان باخته است.
ارشاد رحمانیان: او با ۲۴ سال سن در جریان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ در مریوان کردستان بازداشت شد اما خانواده جسد او را چند هفته بعد با سر خونین و جمجمه شکسته تحویل گرفتند.
سینا قنبری: زندانیان اوین آخرین بار شانزدهم دی ماه ١٣٩٦ او را زنده دیدند. سینا قنبری که ۲۲ سال داشت بر اثر خفگی با کیسه پلاستیک جان باخته بود. مادرش گفته بود او خودکشی نکرده بلکه در زندان کتک خورده و ماموران نگذاشته‌اند او این خبر را اعلام کند.
دانیال زین‌العابدینی: او ۱۹ سال داشت و فروردین ماه ۱۳۹۹ در زندان میان‌دوآب آذربایجان غربی «پس از اعتراضات زندانیان به وضعیت نگهداری در شرایط کرونا با خشونت ماموران کشته شد.» او یکی از دست‌کم ۲۱ زندانی است که در شورش‌های فروردین ماه آن سال در هشت زندان ایران در اعتراض به نبود امکانات مقابله با کرونا، کشته شد.
ستار بهشتی: کارگر و وبلاگ نویس ٣٥ ساله، آبان ماه ١٣٩١ در خانه بازداشت و به مکان نامعلوم منتقل شد. بعدها ۴۱ زندانی شهادت دادند که او در زندان شکنجه شده بوده تا اعتراف کند. او ۹ روز بعد از بازداشت در رباط کریم دفن شد اما گوهر عشقی همچنان دادخواه پرونده پسرش است.
کاووس سیدامامی: او از فعالان شناخته شده محیط زیست در ایران بود که در ۴ بهمن ۱۳۹۶، به همراه تعدادی از دیگر همکاران این موسسه حیات دستگیر و متهم به جاسوسی شد. قوه قضاییه ایران سپس اعلام کرد که آقای سیدامامی در ۱۹ بهمن ۱۳۹۶ در زندان اوین “خودکشی” کرده ولی این ادعا، در سطح افکار عمومی و از طرف خانواده‌اش با تردید مواجه شد.
به گزارش عفو بین‌الملل بیشتر موارد مرگ این ۷۲ نفر در زندان از سال ۲۰۱۵ به این سو روی داده است. در ۴۶ مورد، گزارش‌ها حاکی از مرگ زیر شکنجه یا نتیجه بدرفتاری و دست‌کم ۳۶ مورد مرگ در زمان بازجویی مقدماتی بوده است.
از این تعداد، ۲۸ نفر ظرف چند روز پس از بازداشت، یک نفر مدتی کوتاه پس از دستگیری و حتی قبل از انتقال به بازداشتگاه جان دادند.
عفو بین‌الملل گفته که به خاطر پرده‌پوشی و فقدان شفافیت در جمهوری اسلامی، موارد مرگ زندانیان به مراتب بیش از آن است که در بیانیه ذکر شده و از مقامات حکومت خواسته است اجازه تحقیق مستقل درباره مرگ زندانیان را بدهد و برای خاتمه دادن به این رویه اقدام کند.
ثبت ديدگاه