جشنواره کن از تنها فیلم فلسطینی این دوره که روایتی است از تبعید، رونمایی کرد. همزمان، کنشگران، فیلمسازان و بازیگران برای جلب توجه مردم به جنگ مرگبار غزه دست به اقداماتی زدند.

انگار این سرنوشت فلسطینی‌هاست که از جایی سردرمی‌آورند که از آن‌جا شروع نکرده‌اند. انگار فلسطینی‌ها باید از جاهای دور و خارج از انتظار سردرآورند.

ادوارد سعید

با این نقل قول از ادوارد سعید، روشنفکر فلسطینی نمایش فیلم «به سوی سرزمینی ناشناخته»، محصول دانمارک، اولین فیلم داستانی مهدی فلیفل، کارگردان فلسطینی چهارشنبه ۲ خرداد / ۲۲ مه در بخش «دو هفته کارگردانان» هفتادوهفتمین دوره جشنواره کن آغاز شد.

این فیلم که تنها فیلم فلسطینی این دوره از جشنواره است، روایت دو پسرعمو به نام‌های شتیلا (با بازی محمود باکری) و ردا (با بازی آرام صباغ) است که در جست‌وجوی آغازی نو هستند. آن‌ها پس از فرار از اردوگاهی در لبنان که در آن زندگی می‌کردند، در آتن سرگردان می‌شوند. آرزوی شتیلا این است که به آلمان برود و کافه‌ای باز کند و زن و فرزندش را به آن‌جا بیاورد. اما او باید با مشکلات زندگی روزمره و معضل اعتیادی که ردا در تلاش برای رهایی از آن است، کنار بیاید. بدون پول و اجازه پناهندگی، تلاش برای دستیابی به این رؤیا، شخصیت‌های فیلم را وارد کلاف سردرگمی می‌کند.

مهدی فلیفل می‌گوید برای نوشتن این داستان از سفر واقعی چندین تبعیدی به آتن که قبلاً در فیلم مستندی آن‌ها را دنبال کرده بود، الهام گرفته است:

یکی ناپدید شد بدون این‌که کسی بداند چه اتفاقی برای او افتاده است. دیگری به‌طور ناگهانی دو سال پیش در آتن بر اثر مصرف بیش از حد دارو درگذشت. سومی وارد لندن شد؛ جایی که من در آن زمان زندگی می‌کردم. سئوالی که ما در این‌گونه موارد می‌پرسیم این است: «چطور شد موفق شدید خارج ‌شوید؟» او توضیح داد که با ۲۰ هزار یورو در جیب، چهار مرد دهان‌بسته را در زیرزمین آپارتمانی جا گذاشته و از مرز عبور کرده است.

این فیلمساز که خود در اردوگاه آوارگان عین‌الحلوه در لبنان بزرگ شده است، افزود:

من کارگردانی تبعیدی هستم که درباره تبعید فیلم می‌سازم.

پس از نمایش فیلم «به سوی سرزمینی ناشناخته»، محمود باکری و آرام صباغ بازیگران آن که هر دو فلسطینی هستند، در کنار فعالانی که به دیدار آن‌ها آمده بودند، پرچم‌های فلسطین را در دست گرفتند و یکی از آن‌ها شعار «زنده‌باد فلسطین آزاد» را سر داد.

جنگ غزه در جشنواره کن

تیِری فرمو، مدیر جشنواره فیلم کن در آستانه گشایش جشنواره، نشان داد که می‌خواهد امسال از «بحث و جدل» جلوگیری کند. فرمو گفت:

ما می‌خواستیم جشنواره‌ای بدون بحث و جدل داشته باشیم، سعی کردیم از نظر سازماندهی، اعلام‌ها و انتخاب‌ها هیچ‌گونه جروبحثی وجود نداشته باشد.

همچنین دستوراتی برای جلوگیری از «تندروی‌های سیاسی» بر فرش قرمز داده شده بود. سال گذشته، یک معترض در مقابل عکاس‌ها خود را با رنگ قرمز (نشانه خون) پوشانده بود تا جنگ در اوکراین را محکوم کند. نیروهای امنیتی او را از محل دور کردند. با این حال، اگر چه امسال هیچ فیلم منتخبی به جنگ غزه نپرداخته است اما جنگ در خاورمیانه چندین بار در طول این دوره حتی روی فرش قرمز بازتاب داشت.

کیت بلانشت، بازیگر نامدار استرالیایی، روز دوشنبه روی فرش قرمز با لباسی سیاه و سفید ظاهر شد که داخل دامن بلند آن سبز رنگ بود، نشانه‌ای از رنگ‌های پرچم فلسطین.

 

پیش از او، لورا بلاژمان-کادار، یکی از بازماندگان حمله حماس، هنگام بالا رفتن از پله‌های سالن جشنواره از لباسی برای ادای احترام به گروگان‌های اسرائیلی در غزه رونمایی کرده بود.

 

لیلا بختی، بازیگر فرانسوی نیز نشان هندوانه را به نمایش گذاشت که نماد حمایت از فلسطین است.

خود فلسطینی‌ها هم دست به اقداماتی زدند. در حاشیه شلوغی‌های جشنواره، رشید مشراوی، فیلمساز فلسطینی که به ایران هم سفر کرده، در یکی از ساحل‌های کن چادر زده است و در آن فیلم‌هایی را که به‌عنوان بخشی از پروژه «زمین صفر» ساخته شده‌اند، نمایش می‌دهد: حدود ۲۰ فیلم کوتاه که از ابتدای جنگ کنونی در غزه ساخته شده‌اند.

 

رشید مشراوی در این‌باره گفت:

تصمیم گرفتم پلی بین این کارگردان‌های جوان و تمام دنیا باشم. ما نباید فراموش کنیم که جنگی موازی با این جنگ مرگبار وجود دارد: جنگ تصویری و روایتی. ما باید بتوانیم واقعیت خود را به جهان نشان دهیم.

 رشید مشراوی مدعی شد که برای پیشنهاد پروژه خود با برگزارکنندگان جشنواره تماس گرفته اما این تلاش موفقیت‌آمیز نبوده است.

این کارگردان فلسطینی روز سه‌شنبه برای حمایت از مردم غزه به مراسم دیگری که غرفه الجزایر برگزار کرده بود، رفت. زیر پرچم فلسطین که به همین مناسبت برافراشته شده بود، شرکت‌کنندگان به احترام ده‌ها هزار کشته در جنگ غزه یک دقیقه سکوت کردند.