در حالی‌که گفت‌وگوها در مذاکرات هسته‌ای وین در لحظات سرنوشت‌سازی به سر می‌برد، رسانه‌های اسرائیلی خبر دادند که مقامات آمریکایی در چند روز گذشته از گفت‌وگو با همتایان اسرائیلی خود خودداری کرده‌اند.
العربیه به نقل از «تایمز اسرائیل» نوشت: کاخ سفید اخیراً درخواست اضطراری یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل برای تماس تلفنی با جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا را رد کرده است.
بر اساس این گزارش، یک مقام اسرائیلی به شبکه «کانال ۱۳» گفته است، دفتر رئیس‌جمهوری آمریکا مدعی شده که هنگام درخواست چنین تماسی، بایدن در تعطیلات بوده است. این منبع افزوده است که این تماس در نهایت بین دو مقام ارشد آمریکایی و اسرائیلی انجام خواهد شد.
گزارش کانال ۱۳ افزوده است، بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل نیز که قصد دارد پنجشنبه به واشینگتن سفر کند، با لوید آستین، همتای آمریکایی خود دیدار نخواهد کرد. بر اساس این گزارش «آستین نیز ظاهرا شهر را ترک کرده است.»
گانتز روز گذشته اعلام کرده بود، هدف او از سفر به آمریکا، ابلاغ موضع تل‌آویو به واشینگتن درباره توافق هسته‌ای با ایران است.
او در این سفر قرار است با مایکل کوریلا، رئیس ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده آمریکا موسوم به «سنتکام» و همچنین با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا دیدار کند.
گفته می‌شود آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز از دیدار با ایال هولاتا، مشاور امنیت ملی اسرائیل خودداری کرده و وندی شرمن، معاون خود را برای دیدار با او فرستاده است.
هولاتا روز چهارشنبه به واشینگتن رسید و گفت‌وگوهایی درباره پرونده ایران با جیک سالیوان، همتای آمریکایی خود انجام داد.
به گزارش رسانه‌های اسرائیلی، مقامات این کشور تلاش می‌کنند در «دقیقه نود» نیز، مانع امضای توافق نهایی بین ایران، آمریکا و کشورهای ۴+۱ شوند.
نخست‌وزیر اسرائیل در همین زمینه روز گذشته به خبرنگاران گفت: «یک توافق بد روی میز قرار دارد. این توافق به ایران سالیانه ۱۰۰ میلیارد دلار می‌دهد.»
به گفته او، این پول برای حمایت از گروه‌های نیابتی ایران در منطقه مانند حماس، حزب‌الله و جهاد اسلامی استفاده خواهد شد تا «ثبات در خاورمیانه را تضعیف کرده و تروریسم را در سراسر جهان منتشر کند.»
نخست‌وزیر اسرائیل: کارزار فشار علیه احیای برجام دارای «پیامدهای مثبت» است
در همین حال، یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل، مدعی شد تاکتیک‌های اعمال فشار اسرائیل علیه ایالات متحده بر سر توافق هسته‌ای با ایران پیامدهای مثبتی به همراه داشته است.
او روز پنجشنبه در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: «آمریکاییها بخش بزرگی از مواردی را که ما می‌خواستیم در پیش‌نویس‌ها بگنجانند، پذیرفتند.» به گفته او، «این یک تغییر خوشایند است و گفت‌وگو با آنها خوب است و ما به آن ادامه خواهیم داد.»
نخست‌وزیر اسرائیل افزود: «توافق کنونی یک توافق بد است.»
لاپید در ارتباط با تلاش‌های اسرائیل علیه احیای برجام به سفر روز سه‌شنبه ایال هولاتا، مشاور امنیت ملی اسرائیل، به واشنگتن و همچنین سفر بنی گانتز، وزیر دفاع، به آمریکا اشاره کرد که از روز پنجشنبه آغاز شده است.
لاپید، گانتز، و بنیامین نتانیاهو رهبر اپوزیسیون، همگی در روزهای اخیر علیه احیای برجام هشدار داده‌اند.
پذیرش سه نگرانی اسرائیل از سوی آمریکا
تارنمای خبری آکسیوس روز پنجشنبه به نقل از سه مقام اسرائیلی گزارش داد واشنگتن سه نگرانی اسرائیل را مورد توجه قرار داده است.
بر اساس این گزارش، نخستین نگرانی اسرائیل درباره درخواست ایران مبنی بر پایان تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیرامون فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده جمهوری اسلامی است. به گفته این سه مقام اسرائیلی که هویت‌شان فاش نشده، مقامات آمریکایی به آقای هولاتا گفته‌اند آمریکا فشار سیاسی به آژانس وارد نخواهد کرد. روز چهارشنبه نیز جان کربی، هماهنگ کننده «شورای امنیت ملی» کاخ سفید ، گفت آمریکا منوط کردن توافق به پایان تحقیقات آژانس را نخواهد پذیرفت.
دومین نگرانی اسرائیل مربوط به کاهش فشار در زمینه تجارت با شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده است. بر اساس گزارش آکسیوس، کاخ سفید به اسرائیل اطمینان داده موضع خود درباره این روند مستلزم انجام بررسی‌های دقیق را نرم نخواهد کرد.
و سومین نگرانی اسرائیل در ارتباط با ضمانت‌های مورد مطالبه ایران در صورت خروج رئیس جمهوری آینده آمریکا از توافق هسته‌ای است. تهران از آمریکا خواسته آن دسته از شرکت‌های بین‌المللی که برای فعالیت در ایران قرارداد امضا می‌کنند، از معافیت دو و نیم ساله از تحریم‌های مجدد بهره‌مند شوند. آکسیوس به نقل از سه مقام اسرائیلی گزارش داده آمریکا تنها در صورتی با چنین درخواستی موافقت می‌کند که ایران طی این دو و نیم سال در قرارداد باقی بماند.
مقامات اسرائیلی می‌گویند پس از سفر مشاور امنیت ملی اسرائیل به واشنگتن، اطمینان یافته‌اند که آمریکا قصد ندارد امتیازات معنادار بیشتری به ایران بدهد.
آنها همچنین حملات جدید آمریکا به مواضع شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی در سوریه را نشانه‌ای از آن می‌دانند که کاخ سفید برای امضای توافق جدید عجله‌ای ندارد.
تضمین ۲.۵ ساله در ازای باقی‌ماندن ایران در برجام حتی با خروج مجدد آمریکا
یورو نیوز در گزارشی نوشته است: هرچند هنوز هیچ اظهار نظر رسمی در خصوص ابعاد و جزئیات پاسخ ایالات متحده منتشر نشده اما رسانه‌های مختلف در گزارش‌های خود گمانه‌زنی‌هایی را در خصوص نظرات آمریکا منتشر کرده‌اند. جزئیاتی که نشان می‌دهد احتمالا آمریکا یک پاسخ بینابینی میان بله و خیر ارائه داده که باز هم زمینه را برای انجام گفتگوهای بیشتر میان طرفین فراهم می‌سازد.
وب‌سایت اسرائیلی والا نیوز در گزارشی به قلم باراک راوید، روزنامه‌نگار شناخته شده که روابط نزدیکی با دولت و همچنین دستگاه‌های اطلاعاتی این کشور دارد، جزئیاتی از پاسخ آمریکا را منتشر کرده است. این رسانه با اشاره به سفر ایال هولاتا، مشاور امنیت ملی اسرائیل به واشنگتن نوشته که این مقام ارشد اسرائیلی در دیدار با مقام‌های آمریکایی اطمینان بیشتری در خصوص موضع آمریکا در قبال مذاکرات احیای برجام پیدا کرده است. راوید با اشاره به اینکه آمریکاییها در پاسخی که روز چهارشنبه برای ایران ارسال کردند، مواضع خود را نسبت به گذشته قدری سخت‌تر کردند افزوده است: «پیش از سفر هولاتا به آمریکا، مقام‌های اسرائیلی نگرانی‌های عمیقی داشتند که بایدن بخواهد امتیازات جدیدی به ایران ارائه بدهند و سفر این مقام ارشد اسرائیلی با همین هدف انجام شد که از آمریکا بخواهد چنین امتیازاتی را به ایران ندهد.»
در همین حال جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی در شورای امنیت ملی کاخ سفید روز چهارشنبه پرسش‌ها در خصوص جزئیات پاسخ آمریکا به ایران را بی‌پاسخ گذاشت و تاکید کرد که کاخ سفید قصد ندارد به صورت علنی در خصوص این موضوع گفتگو کند.
نگرانی اصلی اسرائیل، ترس این کشور از اعمال فشار احتمالی آمریکا بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای پایان دادن به تحقیقات درباره برنامه هسته‌ای ایران و مختومه کردن مسائل پادمانی بوده است. این نگرانی البته پس از دیدارهای هولاتا با مقام‌های آمریکایی تا اندازه زیادی رفع شده است. یک منبع سیاسی در حاکمیت اسرائیل در این خصوص به والانیوز گفته است: «مقام‌های ارشد کاخ سفید به صراحت به اسرائیل گفته‌اند که بحث تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را رها نخواهند کرد و قرار هم نیست هیچ فشاری علیه رافائل گروسی برای مختومه کردن مسئله پادمانی ایران وارد شود.»
کربی هم در نشست خبری و در گفتگو با خبرنگاران تاکید کرد که واشنگتن از طریق کانال‌های خصوصی به ایران در خصوص نگرانی‌ها توضیح داده و تاکید کرده که تنها راه رفع این موضوع، پاسخ به پرسش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. این مقام ارشد آمریکایی همچنین اضافه کرد که تهران باید با بازرسی‌های آژانس موافقت کند.
ایران خواستار مختومه شدن مسئله پادمانی همزمان با برجام است تا به بیان تهران، در آینده دیگر فضای اعمال فشار علیه ایران و یا اعمال تحریم‌های تازه مسدود شود. این در حالیست که کشورهای غربی موضوع مسائل پادمانی و برجام را دو مسئله غیرمرتبط با یکدیگر می‌خوانند و از ایران خواسته‌اند بدون ارتباط دادن این مسئله به گفتگوهای احیای برجام به پرسش‌های آژانس پاسخ دهد.
در هفته‌های اخیر گزارش‌هایی منتشر شده بود که طرفین پذیرفته‌اند از یک سو ایران تعهد دهد که به پرسش‌های آژانس پاسخ خواهد داد و در ادامه کشورهای غربی هم کمک خواهند کرد تا این پرونده در شورای حکام آژانس مختومه شود. پس از انتشار این گزارش‌ها بود که مقام‌های اسرائیلی از احتمال اعمال فشار آمریکا و اروپا بر آژانس برای بستن پرونده پادمانی ایران ابراز نگرانی کرده بودند.
اما حالا والانیوز گزارش داده که این پاسخ‌های مقام‌های آمریکایی که به نظر می‌رسد بیش از همه در جلسه میان جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی اسرائیل و هوالاتا مطرح شده، تا اندازه زیادی خیال اسرائیلی‌ها را راحت کرده است.
والانیوز همچنین ادامه داده که بحث احتمال کاهش تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌های ایرانی که با سپاه پاسداران مرتبط هستند از دیگر نگرانی مقام‌های اسرائیلی بوده که کاخ سفید به صراحت به طرف اسرائیلی اعلام کرده قرار نیست چنین اتفاقی بیفتد و ایالات متحده خواسته‌های خود را در مورد فرآیندهای بررسی دقیق معاملات با شرکت‌های ایرانی تسهیل نخواهند کرد.
از دیگر موضوعات قابل توجه که از سوی مقام‌های ایرانی هم به عنوان یکی از خطوط قرمز خود در مذاکرات هسته‌ای یاد می‌شد، مسئله دریافت تضمین از طرف آمریکایی برای عدم تکرار تجربه خروج واشنگتن از برجام است. بنا بر اعلام علی باقری کنی در نشست غیر رسمی که با برخی از اهالی رسانه داشته، آمریکا تعهد داده که حتی در صورتی که دولت آتی این کشور تصمیم به خروج از برجام بگیرد، تا ۲ سال و نیم شرکت‌های اروپایی که به ایران می‌آیند یا با ایران مراوده تجاری و مالی دارند، تحت تحریم‌های آمریکا قرار نگیرند. والا نیوز گزارش داده این مسئله هم از جمله موراد نگران کننده برای طرف‌های اسرائیلی بوده و در سفر هولاتا به واشنگتن مورد بحث قرار گرفته است.
در عین حال باراک راوید به نقل از مقام‌های ارشد اسرائیلی نقل کرده که کاخ سفید با صراحت به اسرائیل گفته حتی در صورتی که رئیس جمهوری بعدی آمریکا از برجام خارج شود، هرچند همچنان شرکت‌هایی که با ایران تجارت می‌کنند تا ۲ سال و نیم از تحریم‌ها معاف خواهند بود اما در مقابل ایران هم متعهد می‌شود که تا آن زمان به اجرای کامل تعهداتش در برجام ادامه دهد و حق خروج از توافق را نخواهد داشت.
با توجه به در پیش بودن انتخابات سراسری اسرائیل که قرار است روز اول نوامبر برگزار شود، دولت این کشور نگران است در صورتی که برجام تا پیش از آن احیا و امتیازاتی به ایران اعطا شود، بخت برای بازگشت بنیامین نتانیاهو به قدرت افزایش یابد و او بتواند با شکست ائتلاف پائیر لاپید، بار دیگر به عنوان نخست وزیر اسرائیل کار خود را از سر بگیرد. این در حالیست که با توجه به تجربه دوران حضور بنیامین نتانیاهو در دوران باراک اوباما و کارشکنی‌ها و اقداماتی که او برای جلوگیری از اجرایی شدن برجام انجام داد، احتمالا دولت جو بایدن هم ترجیح می‌دهد در تل آویو شخصیتی چون لاپید بر سر کار بماند تا اینکه مجبور شود بار دیگر وارد چالش‌های فراوان با بی‌بی شود.
«توافق انجام شده است»
شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران در اظهاراتی متفاوت با شریعتمداری، اعلام کرد که تمام «خطوط قرمز» جمهوری اسلامی در این مذاکرات رعایت شده است و این توافق «۳۵ صفحه‌ای» را انجام شده نامید.
او در این زمینه گفت، اگر اسرائیل تصمیم آمریکا را تحت تاثیر قرار ندهد، این توافق برای هر دو طرف «برد – برد» خواهد بود.
در آخرین تحولات مربوط به مذاکرات وین، تهران اعلام کرد که پاسخ واشینگتن به نظرات ایران درباره پیش‌نویس اتحادیه اروپا را دریافت کرده و «به‌دقت» در حال بررسی آن است.
ثبت ديدگاه