دفتر نخست‌وزیر عراق و شورای عالی امنیت ملی ایران روز یکشنبه در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که عراق و ایران توافقی را با هدف تامین «امنیت مرزی» امضا کرده‌اند. این خبر پس از آن اعلام می‌شود که علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی ایران، در ادامه سفرهای منطقه‌ای، به عراق رفته است.

در بیانیه دفتر نخست وزیری عراق آمده است که توافقنامه امنیتی مشترک شامل هماهنگی در «حفاظت از مرزهای مشترک بین دو کشور و تحکیم همکاری در چندین زمینه امنیتی» است. علی شمخانی و قاسم اعرجی مشاور امنیت ملی نخست وزیر عراق این توافق را با حضور شیاع سودانی نخست وزیر عراق امضا کردند.

هنوز جزئیاتی از توافق مرزی و امنیتی بین ایران و عراق منتشر نشده است. در این سفر، هیاتی عالیرتبه از جمله «رئیس کل بانک مرکزی، معاون اقتصادی وزارت امور خارجه و دستیار وزیر خارجه ایران درامور کشورهای حوزه خلیج‌فارس» علی شمخانی را همراهی کرده‌اند.

آقای شمخانی در هفته‌ گذشته نیز سفری را به امارات متحده عربی انجام داده بود و پیش از آن هم با میانجی‌گری چین توافق عادی سازی روابط با عربستان سعودی را نهایی کرده بود.

ایران در چند سال گذشته بارها مناطقی در اقلیم کردستان عراق را هدف حملات هوایی موشکی قرار داده بود. دولت عراق و اقلیم کردستان نیز در واکنش از این حملات انتقاد کرده بودند. حکومت ایران مدعی بود احزاب کرد مخالف جمهوری اسلامی و همچنین اسرائیل از مناطق مرزی بین ایران و اقلیم برای حملات به داخل این کشور و تحریک اعتراضات در ایران استفاده می‌کنند.

افزایش تنش‌ها در ماه‌های گذشته

اکنون رویترز به نقل از یک مقام امنیتی عراقی که در امضای این توافق حضور داشت، نوشت «بر اساس قرارداد امنیتی امضا شده، عراق متعهد می‌شود که به گروه‌های مسلح اجازه نخواهد داد از خاک این کشور در اقلیم کردستان عراق برای حمله‌ای به گذرگاه‌های مرزی ایران استفاده کنند».

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، در نشست خبری خود در تهران گفت که سفر کنونی علی شمخانی به عراق از چهار ماه پیش برنامه‌ریزی شده بود. بنابر اعلام رسانه‌های دولتی ایران، مقام‌های ارشد امنیتی دو کشور برای تهیه این «سند همکاری‌های مشترک امنیتی» چندماه گفت‌گو کرده بودند.

آذر ماه امسال حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران، گفته بود مقام‌های جمهوری اسلامی با مقامات امنیتی عراق نشست‌هایی داشته و دولت عراق «متعهد» شده که گروه‌های مخالف ایران را «خلع سلاح» و از مرزهای ایران دور کند. اما در آن زمان، دولت عراق در بیانیه‌ای رسمی تنها از آنچه که استقرار «نیروهای مرزی عراق در مرزهای ایران و ترکیه» خوانده بود، خبر داد.

همان زمان، يك مقام ارشد كردستان عراق و همچنين يك مشاور ارشد روابط خارجى دولت عراق كه در جريان مذاكرات تهران با اربيل و بغداد بودند در گفتگو با نفيسه كوهنورد، خبرنگار ارشد بى بى سى فارسى در خاورميانه، اعزام نيروهاى مرزبانى دولت مركزى به مرزهاى كردستان عراق با ايران را تاييد كرده بودند، اما هر دو همچنان تاكيد كرده بودند كه برخلاف صحبت‌هاى وزير خارجه جمهورى اسلامى ايران، مساله خلع سلاح احزاب كرد ايرانى از طرف بغداد يا اربيل مطرح نشده است.

ایران احزاب کرد مخالف جمهوری اسلامی را «تروریستی» می‌خواند و بارها مقرهای آنها را هدف حملات موشکی مرگبار قرار داده است.

پس از آغاز اعتراضات ایران که با کشته‌شدن مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد آغاز شد، جمهوری اسلامی حملات خود را شدت داد. جمهوری اسلامی ایران این گروه ها را متهم می کند که به تحریک اعتراضات در ایران می‌پردازند. هم دولت عراق و هم دولت اقلیم کردستان عراق در بیانیه های جداگانه ای حملات ایران را محکوم کردند.

کردستان عراق میزبان چند گروه از احزاب مخالف حکومت ایران است که با حکومت ایران درگیر بودند. جمهوری اسلامی از نخستین سال پس از انقلاب گروه‌های مخالف کرد را هدف حملات نظامی و سرکوب مستمر قرار داده است.