ایالات متحده آمریکا اعلام کرده که بعد از هفت سال برای اولین بار با روسیه بر سر موضوع امنیت فضایی وارد یک مذاکره رسمی می‌شود.

کریستوفر فورد، از معاونان وزارت خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران گفته که این مذاکرات در وین برگزار می‎‌شود. این خبر چند ساعت بعد از آن اعلام شد که آمریکا به همراه بریتانیا، روسیه را متهم کردند که یک سلاح ضدماهواره در فضا آزمایش کرده است. اتهامی که روسیه به شدت رد کرد.

این دو کشور روسیه را متهم کردند پرتابه‌ای را در فضا آزمایش کرده که می‌تواند برای هدف قرار دادن ماهواره‌ها استفاده شود. وزارت دفاع روسیه این اتهام را “تحریف حقایق” خواند.

آمریکا و روسیه از سال ۲۰۱۳ نشست مشترک درباره امنیت فضایی را متوقف کرده بودند. روسیه چند ماه پیش از آمریکا خواسته بود که مذاکرات درباره امنیت فضا از سر گرفته شود.

ماجرای اخیر چه بود؟

وزارت خارجه آمریکا می‌گوید استفاده از “آنچه یک سلاح ضد‌ماهواره مداری به نظر می‌رسد” نگران‌کننده است اما وزارت خارجه روسیه با رد این موضوع امروز در بیانیه‌ای گفت:

“آزمایش‌های وزارت دفاع روسیه در ۱۵ ژوئیه تهدیدی برای دیگر فضاپیماها نبود و مهمتر از همه هیچ هنجار یا اصلی از حقوق بین‌الملل را نقض نکرده است.”

این وزارت‌خانه گفت: “در هنگام آزمایش جدیدترین فناوری فضایی، یکی از ماهواره‌های داخلی با استفاده از تجهیزات تخصصی از نزدیک بررسی” شد و “اطلاعات ارزشمندی” به دست آمد.

اما به گفته ژنرال جی ریموند، فرمانده فضایی آمریکا شواهدی وجود دارد که روسیه یک “سلاح ضدماهواره مستقر در فضا” را آزمایش کرده است:

“این مدرک دیگری از تلاش مداوم روسیه برای توسعه و آزمایش سامانه‌های مستقر در فضا که منطبق است با دکترین نظامی منتشر شده کرملین برای استفاده از سلاح‌هایی که امکانات آمریکا و متحدانش را در فضا تهدید کنند.”

آمریکا قبلا درباره فعالیت‌های جدید ماهواره‌ای روسیه ابراز نگرانی کرده بود اما این اولین باری است که بریتانیا در مورد شلیک آزمایشی در فضا چنین اتهامی به روسیه می‌زند.

به گفته هاروی اسمیت، فرمانده کمیته فضایی بریتانیا، شلیک آزمایشی روسیه “خصوصیات یک سلاح” را دارد:

“اقداماتی از این دست ، استفاده صلح‌آمیز از فضا را تهدید می کنند و بقایایی بر جا می‌گذارند که می‌تواند تهدیدی برای سیستم های فضایی و ماهواره‌هایی باشد که دنیا به آنها وابسته است.” او از روسیه خواست که “مسئولانه” از “چنین آزمایش‌هایی خودداری کند”.

این اتهام چند روز پس از انتشار تحقیق و تفحصی مطرح می‎شود که می‌گفت دولت بریتانیا تهدیدهای روسیه را “خیلی دست کم گرفته است”.

تحلیل جاناتان مارکوس، خبرنگار امور دفاعی بیبیسی:

آزمایش آنچه آمریکا سلاح ضدماهواره می‌داند بخشی از الگوی اخیر فعالیت‌های فضایی روسیه است. در ماه فوریه، ارتش آمریکا اعلام کرد که دو ماهواره روس در نزدیکی یک ماهواره آمریکایی مانور داده‌اند و در ماه آوریل مسکو شلیک یک رهگیر ماهواره‌ای را از زمین آزمایش کرد.

تنها چهار کشور، روسیه ، آمریکا ، چین و هند، در دهه‌های گذشته توان ضدماهواره نشان داده‌اند؛ کلاهک‌های ضدماهواره با هواپیما یا موشک به آسمان برده و به ماهواره‌ها نور لیزری تابانده‌اند.

مسکو آشکارا به دنبال استفاده از ماهواره برای نابودی ماهواره‌های دیگر است. علاقه به این قبیل سلاح‌ها با توجه به نیاز به ماهواره برای گردآوری اطلاعات، ارتباطات و هشدار زودهنگام رو به افزایش است.

هیچ پیمانی وجود ندارد که چنین سلاح‌هایی را ممنوع یا محدود کند.

از نظر نظامی، فضا جبهه جدیدی شده است و چند کشور فرماندهی ویژه‌ای را در نیروهای مسلح خود سازماندهی کرده‌اند تا امور دفاعی و تهاجمی و محافظت از سامانه‌های فضایی‌شان را به عهده بگیرد.

کریستوفر فورد، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور امنیت بین‌الملل و منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، پنجشنبه در بیانیه‌ای مسکو را به ریاکاری متهم کرده بود؛ پس از آنکه روسیه گفته بود خواستار آن است که کنترل تسلیحاتی شامل فضا هم بشود.

آقای فورد گفت: “مسکو می‌خواهد توان آمریکا را محدود کند در حالی که به وضوح قصد ندارد برنامه ضدفضایی خود را متوقف کند.”

روسیه، بریتانیا، ایالات متحده و چین در بین بیش از ۱۰۰ کشور جهان هستند که به پیمانی فضایی متعهد شده‌اند که همه کشورها می‌توانند فضا را صرفا برای اهداف صلح‌آمیز کاوش کنند. طبق این پیمان، سلاح نباید در مدار یا فضا قرار گیرد.

آمریکا می‌‍گوید این همان سامانه ماهواره‌ای روسیه است که در سال ۲۰۱۸ و اوایل ۲۰۲۰ ایجاد نگرانی کرد، زمانی که آمریکا این سامانه را به مانور دادن در نزدیکی ماهواره آمریکایی متهم کرد.