نرگس محمدی (زاده ۱۳۵۱ در شهر زنجان) فعال حقوق بشر، زندانی سیاسی، روزنامه‌نگار و عضو شورای عالی سیاستگذاری ادوار تحکیم وحدت نایب رئیس و سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر و رئیس هیئت اجرایی شورای صلح ایران است. او در سال ۲۰۰۹ برنده جایزه بین‌المللی بنیاد الکساندر لانگر شد. همسر او، تقی رحمانی نیز از فعالان سیاسی است. عذرا بازرگان مادر نرگس محمدی در ۱۸ اسفند ۱۳۹۸ از وضعیت جسمی و روانی و تهدیدات جنسی و جانی‌ای که متوجه نرگس محمدی در زندان زنجان و در میان زندانیان عادی می‌باشد ابراز نگرانی کرد. در روز ۱۰ فروردین ۱۳۹۹ بار دیگر مادر نرگس محمدی از تشدید بیماری ریوی وی و نداشتن تهویه و پنجره در اتاق وی اظهار نگرانی کرده ولی مسئولان به ابراز نگرانی مادر و پدر وی با تهدید جواب می‌دهند.
بنابر گزارش دویچه‌وله، نرگس محمدی در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۹ در دادگاه نمایشی و فرمایشی شرکت نکرد.
بنابر گزارش خبرگزاری هرانا در ۱۸ تیر ۱۳۹۹ با وجود بروز علائم ابتلا به بیماری کرونا در نرگس محمدی ولی از رسیدگی پزشکی محروم است. عفو بین‌الملل با اعلام مبتلا شدن نرگس محمدی به ویروس کرونا خواستار آزادی سریع وی شده‌است. جاوید رحمان به همراه ۱۵ گزارش‌گز دیگر سازمان ملل در ۱ مرداد ۱۳۹۹ خواستار آزادی فوری نرگس محمدی و تعدادی دیگر از زندانیان که مبتلا به ویروس کرونا می‌باشند، شدند.
از ۳۱ تیر ۱۳۹۹ کارزاری در هشتگ #صدای_نرگس_باش با انتشار پیام‌هایی توسط سخنگو و نایب‌رئیس کانون مدافعان حقوق بشر در شبکه‌های اجتماعی و برخی از کاربران توئیتر در حمایت از نرگس محمدی و برای آزادی وی که به ویروس کرونا مبتلا شده، در جریان است.
https://www.facebook.com/100000573208057/videos/3579375305424874/
زندگی‌نامه
نرگس محمدی در سال ۱۳۵۱ در زنجان زاده شد و پس از پایان دبیرستان، در رشته فیزیک کاربردی دانشگاه امام خمینی قزوین ادامه تحصیل داد. او یکی از مؤسسان «تشکل دانشجویی روشنگران» در این دانشگاه بود و در دوران فعالیت دانشجویی‌اش، دو بار هنگام برگزاری نشست‌های دانشجویی بازداشت شد. علاوه بر آن، او در دوران دانشجویی سازمان‌دهنده و همکار برای صعود به بلندترین قله‌های ایران بود ولی به دلیل فعالیت‌های سیاسی‌اش از ورود او به گروه‌های کوهنوردی ممانعت به عمل آمد. محمدی از سال ۱۳۷۵ روزنامه‌نگاری را در نشریه پیام هاجر آغاز کرد و در نشریات دیگر نیز مقاله‌هایی دربارهٔ مسایل زنان، مسایل دانشجویان و حقوق بشر چاپ کرد. او در سال ۱۳۷۸ با تقی رحمانی نویسنده، استاد دانشگاه، فعال سیاسی و زندانی سیاسی ازدواج کرد و دو فرزند دارد. نرگس محمدی سپس به عضویت کانون مدافعان حقوق بشر درآمد و اکنون نایب رئیس این کانون و رئیس کمیته زنان آن می‌باشد. ریاست این کانون برعهده شیرین عبادی، برنده جایزه نوبل صلح است. پس از تأسیس شورای ملی صلح در ایران که در سال ۱۳۸۷ توسط ۸۳ شخصیت اجتماعی-سیاسی-فرهنگی با محور صلح و حقوق بشر تشکیل شد، در سال ۲۰۰۸ در انتخابات داخلی این شورا به عنوان رئیس هیئت اجرایی آن برگزیده شد. او معتقد است «جامعه ایران با قطعیت خواهان حقوق دموکراتیک خویش است. دانشجویان، کارگران، معلمان، زنان و جوانان مطالبات مشخصی دارند و حکومت ناگزیر است به آنها پاسخ دهد؛ پاسخی قانع‌کننده و رضایت‌بخش. این مطالبات تنها مسئله و مشکل بخش الیت جامعه نیست، بلکه خواست تمام ملت ایران است».
تحریم انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی
نرگس محمدی طی بیانیه‌ای موضع خود را نسبت به انتخابات مجلس شورای اسلامی سال ۱۳۹۸ اعلام کرد. این فعال مدنی معتقد است که به حرمت خون کشته‌های اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران نباید به پای صندوق‌های رای رفت. او این بیانیه را در شرایطی منتشر می‌کند که شورای نگهبان رد صلاحیت‌های گسترده‌ای در انتخابات مجلس انجام داده‌است. متن بیانیه نرگس محمدی:
ملتی هستیم صلح طلب و پایبند به آرمان عدالت و آزادی. در پویش تاریخ پرافتخارمان از مشروطه تاکنون، نسل به نسل و نفس به نفس، آزادی و عدالت جسته و سر خم نکردیم. طی ۴۰ سال گذشته با مدنی‌ترین و مسالمت‌آمیزترین شیوه‌ها؛ استقلال، آزادی و جمهوری طلبیدیم. اما استبداد سر برافراشت.
ملتی پا به صحنه گذاشت و با خیزشی پای صندوق‌های رای اصلاحات طلبید. اما حکومت با بحران و سرکوب در مقابل ملت ایستاد.
ملت، حکومت را به اعتدال فراخواند، لیکن افراط و کشتار خیابانی پاسخ بی‌رحمانهٔ حکومت بود. در اعتراض به تضعیع حقوق اساسی ملت و سیاست‌های سرکوبگرانهٔ حکومت و بی‌توجهی به رای و خواسته ملت و در شرایطی که حکومت هیچ‌یک از راه‌های قانونی و مسالمت‌آمیز مشارکت و اعتراضات مردمی از جمله تجمعات، راهپیمایی‌ها و تحصن‌ها و شکل‌گیری نهادهای مردمی و مدنی را برنمی‌تابد و با شیوه‌های خشونت‌آمیزه زندان، شکنجه، سرکوب و کشتار آبان با مردمی بی‌پناه و ستم‌دیده مقابله می‌کند.
شایسته‌است که با مدنی‌ترین شیوهٔ اعتراض به پا خیزیم و با راه‌اندازی کارزار قدرتمند «تحریم انتخابات» پاسخ سیاست‌های تنگ‌نظرانه و سرکوبگرانهٔ حکومت را داده و به حرمت خون کشته‌شدگان مظلوم در پای صندوق‌های رای حضور نیابیم.
زندان پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم
محمدی به دلیل فعالیت در کانون مدافعان حقوق بشر، آبان ماه سال ۱۳۸۸ از محل کار خود (شرکت بازرسی مهندسی ایران) اخراج شد و در اردیبهشت سال ۱۳۸۹ به اتهام عضویت در کانون به شعبه ۴ دادگاه انقلاب اسلامی احضار و پس از چند جلسه دفاع برای وی قرار ۵۰ میلیون تومان صادر شد. اما تنها چند روز بعد، توسط مأموران امنیتی، شبانه و در منزل خود بازداشت شد و در تیرماه سال ۱۳۹۰ در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب اسلامی محاکمه شد.
محمدی به استناد ماده ۶۱۰ قانون مجازات اسلامی ایران (اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور) به تحمل ۵ سال حبس تعزیری، به استناد ماده ۴۹۹ قانون مجازات اسلامی (عضویت در کانون مدافعان حقوق بشر) به تحمل ۵ سال حبس تعزیری و به استناد ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی (در خصوص فعالیت تبلیغی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران) به تحمل ۱ سال حبس تعزیری و در مجموع به تحمل ۱۱ سال حبس تعزیری محکوم شد. این رأی در شعبه ۵۴ دادگاه تجدیدنظر به ۶ سال حبس کاهش یافت. این حکم از اردیبهشت ۱۳۹۱ به اجرا درآمده است.
محمدی که در دوران بازجویی به بیماری اعصاب و روان و فلج عضلانی مبتلا شده بود، در زندان نیز دچار تشدید بیماری‌اش شد و در تیر ۱۳۹۱ به بیمارستان منتقل شد و مدتی بعد، بر اساس رأی پزشکان، حکم عدم تحمل کیفر برای او صادر و آزاد شد.
دیدار با کاترین اشتون
کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن سفری که به ایران داشت با «فعالان زن» دیدار کرد و آنطور که لیز دوست خبرنگار بی‌بی‌سی در صفحه توئیتر خود نوشته نرگس محمدی یکی از ۷ زنی بود که اشتون با آنها دیدار داشته‌است.
دستگیری مجدد
نایب رئیس کانون مدافعان حقوق بشر پانزدهم اردیبهشت ماه سال ۹۳ و اینبار توسط سازمان اطلاعات جمهوری اسلامی با اتهاماتی چون همکاری با داعش، تبلیغ علیه نظام، اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت ملی و تشکیل و عضویت در گروه غیرقانونی، مجدداً بازداشت شد. در تابستان سال ۹۴ اتهام همکاری با داعش را نیز به پروندهٔ وی افزودند. برادر وی اظهار داشته احتمالاً این اتهام به موجب مخالفت نرگس برابر اعدام چند سنی‌مذهب و درخواست رعایت انصاف و عدالت در دادرسی آنها از سوی مقام‌های قضایی می‌باشد. یکی از اصلی‌ترین اتهامات وی را فعالیت در کانون مدافعان حقوق بشر و راه‌اندازی کمپین «لگام» (لغو گام‌به‌گام اعدام) می‌دانند. همچنین به سبب دستور دادستان تهران مبنی بر قطع تمامی تماس‌های بند زنان اوین آنهم به‌طور مطلق، محمدی دیگر حتی توان تماس با فرزندان خود از زندان را پیدا نکرد. حتی به رغم این که یکی از فرزندان او بیمار است باز هم به سادگی توان تماس با آنان را نداشت. وی در نامه‌ای به دادستان تهران ضمن شماتت او به خاطر این اقدام از او خواست تا به حرمت بشر، زن و مادر در تصمیم خود تجدیدنظر کند. محمدی در پایان‌نامه‌اش خطاب به دادستان چنین نوشت «تک تک ما زن و مادریم و کودکان ما هم چون فرزندان شما و میلیون‌ها کودک این سرزمین هستند که نیازمند مهر و عاطفه مادری اند».
در مهرماه ۱۳۹۵ شعبه ۳۶ دادگاه تجدید نظر استان تهران، حکم ۱۶ سال زندان دادگاه بدوی نرگس محمدی را تأیید کرد. نرگس محمدی در دادگاهی به ریاست قاضی صلواتی، به اتهام «اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت کشور» به پنج سال حبس، به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام» به یک سال حبس و در مورد اتهام «تشکیل و اداره گروهک غیرقانونی لگام» به ۱۰ سال حبس محکوم شده بود.
وی در دی ماه سال ۱۳۹۸ از زندان اوین به زندان زنجان منتقل شد، تقی رحمانی در این خصوص گفت که نرگس محمدی پیش از انتقال بابت مقاومت برابر انتقالش توسط مأمورین مورد ضرب شتم شدید قرار گرفته.
محکومیت
روز شنبه ۳ اسفند ۱۳۹۸ نرگس محمدی در حالی که دوران ۱۶ ساله زندان و محکومیت خود را می‌گذراند، با تشکیل دو پرونده دیگر مواجه و روبرو شد. اولین پرونده در مورد «انتشار بیانیه‌های سیاسی، تشکیل کلاس‌های آموزشی و تحصن اعتراضی در بند زنان اوین» و پرونده دوم با شکایت غلامرضا ضیایی، رئیس زندان اوین به دلیل آنچه «افترای شکنجه و ضرب‌وشتم شدن توسط او» خوانده و همچنین اتهاماتی از جمله «اخلال در نظم زندان از طریق خواندن سرود با صدای بلند» گشوده شده‌است.
در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۹ نرگس محمدی از شرکت در دادگاه نمایشی و فرمایشی برای تشکیل دو پرونده جدید در اسفند ۸۹ امتناع کرد، وی رویه اجرای این نوع دادرسی را «نقض صریح قانون اساسی و اعلامیه جهانی حقوق بشر و همچنین نقض حقوق انسانی خود و قابل‌پیگرد» می‌داند.
دوران زندان
به گزارش خبرگزاری هرانا، در روز ۲۹ فروردین ۱۳۹۹ محمود بهزادی راد، وکیل نرگس محمدی زندانی دربند در زندان زنجان خبر داد که درخواست اعطای مرخصی و آزادی مشروط وی رد شده‌است. این رد درخواست در حالی است که وی بر خلاف رعایت اصل تفکیک جرائم در کنار زندانیان جرایم خطرناک نگهداری می‌شود و توسط یک زندانی مورد تهدید جانی قرار گرفته‌است. وی همچنین از وضعیت جسمی و روحی وخیمی رنج می‌برد.
ابتلا به ویروس کرونا
بنا بر گزارش خبرگزاری هرانا در ۱۸ تیر ۱۳۹۹ در زندان زنجان علائم ویروس کرونا در نرگس محمدی به‌همراه ۷ نفر زندانی دیگر دیده شده است ولی آنان از رسیدگی‌های پزشکی محروم می‌باشند. این در حالی است نرگس محمدی از بیماری آمبولی ریه رنج می‌برد و این بیماری وضعیت او را خطرناکتر کرده است.
تلویزیون حکومتی جمهوری اسلامی فیلمی از نرگس محمدی در بهداری زندان پخش کرد تا در آن جلوه دهد حال وی مساعد است، در حالی که به گفته نرگس محمدی وی را با سرم و آمپول سر پا نگه داشته بودند تا بتوانند این فیلم را تهیه کنند، وی می‌گوید: «تازه همان را هم نتوانستند کامل پخش کنند. سرفه امان نمی‌داد. حرف زندانبان خودشان هم قابل پخش نبود!» در همین رابطه گزارشگران سازمان ملل این فیلم را «فاقد ارزش» و «نقض حق حریم خصوصی» نرگس محمدی دانسته‌اند.
گردهمایی پشتیبانی در برابر کاخ صلح لاهه
در اوت ۲۰۱۵ یک گردهمایی اعتراضی در برابر کاخ صلح لاهه در پشتیبانی از نرگس محمدی و دیگر مادران زندانی در ایران برگزار شد. شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل و تقی رحمانی، فعال سیاسی و همسر نرگس محمدی از جمله سخنرانان این برنامه بودند. تقی رحمانی در سخنرانی خود گفت: «فعالانی مانند نرگس محمدی برای بهتر شدن وضع حقوق بشر در ایران و صلح تلاش کرده‌اند. حق این فعالان زندان نیست. مستبدان در ایران تلاش می‌کنند این افراد را با زندانی کردن خسته کنند.»
واکنش‌ها
پنجشنبه ۲۴ بهمن ۱۳۹۸ عفو بین‌الملل فراخوان داده و خواهان آزادی فوری بدون قید و شرط نرگس محمدی شده‌است. این سازمان از مردم و فعالان حقوق بشر سراسر جهان خواست تا با نوشتن نامه، از مقامات ایران بخواهند به این زندانی سیاسی اجازه ملاقات با اعضای خانواده و اجازه برقراری تماس با آنها از جمله تماس با فرزندانش داده شود.
در ۱۸ اسفند ۱۳۹۸ عذرا بازرگان مادر نرگس محمدی ضمن ابراز نگرانی از وضعیت جسمی و روانی فرزندش در زندان زنجان، نسبت به تهدیداتی که در این زندان در میان زندانیان عادی متوجه او می‌باشد هشدار داد و در نامه‌ای نوشته‌است که فرزندش توسط یک زندانی متهم به قتل تهدید جنسی و جانی شده‌است.
۲۰ تیر ۱۳۹۹ عفو بین‌الملل خواهان ارائه خدمات درمانی و رسیدگی پزشکی به نرگس محمدی، زینب جلالیان و سهیلا حجاب سه زندانی سیاسی که به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند، شد.
در ۲۳ تیر ۱۳۹۹ عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای از مبتلا شدن نرگس محمدی به ویروس کرونا خبر داده و وضعیت او را نگران‌کننده خبر داده‌است و خواهان آزادی فوری وی گشته‌است. در این بیانیه به شرایط غیرانسانی که وی نگه داشته می‌شود و از خدمات درمانی محروم می‌باشد اشاره شده‌است.
در ۲۷ تیر ۱۳۹۹ حدود ۵۰۰ فعال سیاسی در ایران با انتشار نامه‌ای، ضمن ابراز نگرانی از فراگیری و شیوع بیماری کرونا در زندان‌ها، خواهان آزادی نرگس محمدی و کلیه زندانیان مبتلا به ویروس کرونا شدند.
کاربران توییتر
در تاریخ ۲۱ تیر ۱۳۹۵، مصادف با پانزدهمین روز اعتصاب غذای نرگس محمدی، کاربران توییتر با به راه انداختن یک طوفانِ توییتری و با ثبت کردن بیش از ۱۰۰ هزار توییت با هشتگ #FreeNarges از نرگس محمدی حمایت کردند. این اقدامِ کاربران توییتر موجب شد که هشتگِ #FreeNarges پنجمین هشتگِ ترندِ جهانی شود. با اینکه کاربران از عبارت Free استفاده می‌کردند ولی این توفان توییتری بیشتر به اعتراض در برابر جلوگیری از تلفن کردن نرگس محمدی به فرزندانش در زندان ایجاد شد. با وجود فیلتر بودن توییتر در ایران بیش از ۵۹ درصد افرادی که در این توفانِ توییتری شرکت کرده بودند، کاربران ایرانی بودند. هنرمندانی مانند مهناز افشار و ترانه علیدوستی نیز در صفحهٔ توییتر خود از این اقدام حمایت کردند.
جایزه‌ها
۲۰۰۹ (میلادی) – جایزه بین‌المللی بنیاد الکساندر لانگر: مهم‌ترین علت اهدای این جایزه را فعالیت‌های حقوق بشری وی در ایران از دوران دانشجویی‌اش ذکر کره‌اند و به سایر فعالیت‌های مدنی نیز اشاراتی شده‌است. بنیاد الکساندر لانگر (تأسیس ۱۹۹۹ در ایتالیا) سازمانی غیردولتی در زمینه مسائل اجتماعی و صلح است که به نام الکساندر لانگر (Alexander Langer) فعال سیاسی و صلح، روزنامه‌نگار و آموزگار ایتالیایی نامگذاری شده‌است.
۲۰۱۰ (میلادی) – وقتی شیرین عبادی, بانوی ترک اهل همدان، جایزه حقوق بشر Felix Ermacora را برنده شد او آن را به محمدی اهدا کرد. عبادی:این زن شجاع بیشتر از من مستحق جایزه است.
۲۰۱۱ (میلادی) – نرگس محمدی برنده جایزه «دولت و بنیاد تاریخ زنده سوئد» شد. این جایزه هر سال به نام یکی از فعالان تاریخی و دموکراسی خواهی سوئد به کسانی اعطا می‌شود که در نقاط مختلف جهان در حوزه حقوق بشر فعالیت می‌کنند.
۲۰۱۸ (میلادی) – جایزه ساخاروف انجمن فیزیک آمریکا به نرگس محمدی اعطا شد. این جایزه همه‌ساله به کسانی تعلق می‌گیرد که برای پیشبرد حقوق بشر فعالیت می‌کنند.
ثبت ديدگاه